केहि समयअघि टेलिभिजनहरुमा एउटा विज्ञापन निकै बज्थ्यो, ‘१५ दिनमा आफ्नो छालालाई गोरो बनाउनुहोस्।’ टेलिभिजनमामात्र होइन थुप्रै पत्रपत्रिकामा फेयर एण्ड लाभ्लीले १५ दिनमै छाला गोरो बनाउनेसम्मका विज्ञापन छापिन्थे । त्यसपछि फेयर एण्ड हेन्डसम नामक पुरुषलाइ भन्दै गोरोपन बढाउने क्रिम भन्दै नेपाली बजारमा समेत ‘प्रोडक्ट’ भित्र्याइयो । धेरैले आफ्नो छालालाई गोरो बनाउने बहानामा फेयर एण्ड लभ्ली बर्षौंसम्म पनि प्रयोग गरे । तर कसैको पनि कालो छाला गोरो भएन । 

होस् पनि कसरी, फेयर एण्ड लभ्लीले जनतालाई ‘बेवकुफ’ बनाइरहेको थियो ।  अहिले फेयर एण्ड लभ्लीले त्यस्तो झुटो प्रचार त गर्न छोडेको छ, तर पनि नेपालमा फेयर एण्ड लभ्ली र गोरो बनाउने नामका यस्ता क्रिमहरु अझै विक्री भइरहेको छ । ‘के यस्ता क्रिमहरुले कालो छालालाई गोरो बनाउलान् त ? ‘ यो प्रश्नको सहज उत्तर हो, ‘बनाउँदैन । ‘ यो सब झुटको खेती हो। ‘

विज्ञानले अझैसम्म कालो छालालाई गोरो बनाउने औषधी पत्ता लगाएको छैन : विशेषज्ञ

यता विभिन्न छाला रोग विशेषज्ञहरूले भने हालसम्म कालो छालालाई गोरो बनाउने क्रिम नबनेको बताएका छन् ।  ‘मेडिकल साइन्सले आजसम्म कालो छालालाई गोरो बनाउने कुनै तरीका र औषधीहरू हालसम्म पत्ता लगाएको छैन । अहिले नेपाल तथा भारतमा कालो छालालाइ गोरो बनाउने भन्दै आएका विभिन्न क्रिमहरुले झुटको खेती गरिरहेका छन् । त्यो एकदम ‘हावा’ कुरा हो । रंग भनेको ‘मेलानोसाइट्स’ नामक कोशिकाहरूमा हुन्छ, जुन छालाको भित्री सतहमा पाइन्छ । मेलानोसाइट्सको मात्रा बढी हुनेहरु काला हुन्छन् भने कम हुनेहरु गोरा । यो धेरै हुनु वा थोरै हुनु‘जीन्स’ मा निर्भर हुन्छ ।’ छाला विशेषज्ञ सुमन केसी भन्छन् । 

के हुन्छ त फेयर एण्ड लभ्ली लगायतका गोरो बनाउने दावी गर्ने क्रिममा ? 

‘गोरोपन बढाउने भन्ने दावी झुट हो । तर ‘हाइड्रोक्विनोन’ प्रयोग भएका क्रिमहरुले सुर्यको विकिरण लगायतका कारणले कालो बनेका छालालाई पुरानै तहसम्म ल्याउन सक्छ । तर छाला गोरो बनाउनेचाहिं होइन ।’ छाला विशेषज्ञ अगाई भन्छन्, ‘अझसम्म कोहि पनि फेयर एण्ड लभ्ली वा यस्ता क्रिमहरु लगाएर गोरो भएको छैन र हुँदैनन् पनि । स्वास्थ्यको ख्याल राख्न केहि क्रिमहरु प्रयोग गर्नु नराम्रो होइन । तर यस्ता क्रिमहरु प्रयोग गर्दा डाक्टरको सल्लाह लिनुपर्छ । सामान्यतया यस्ता क्रिम उही प्रकृतिका हुन्छन्।  तर मानिसहरुको छाला फरक फरक प्रकृतिका हुन्छन् । त्यसैले यस्ता क्रिमहरुबाट सचेत हुनुपर्छ ।’ केसीले अर्थसरोकारसँग भने ।   

के हानी गर्छ त फेयर एण्ड लभ्ली लगायतका क्रिमले ?

गर्न सक्छ । यस्ता क्रिमहरु डाक्टरको सल्लाह विना जुनसुकै छालामा प्रयोग गरेको खण्डमा क्यान्सरसम्म पनि हुन सक्छ । यस्तै साइड इफेक्टका कारण भारतका कतिपय ठाउँहरुमा गोरो बनाउने भनेर बजारमा आएका क्रिमहरु प्रतिबन्धित समेत छन् । नेपालमा समेत यसको प्रयोग कम भइनै रहेको छ । तर अझै पनि कतिपय ठाउँमा यस्ता उत्पादनहरु विक्री भइरहेका छन् । जुन डाक्टरको सल्लाह विना प्रयोग गर्नु गलत हो ।