- प्रनिश थापा / अर्थ सरोकार डटकम
काठमाडौं । सूचना प्रविधिको यो जमानामा अहिले अनेक थरीका हल्लाहरु फैलाईन्छ । केही महिनाअघिमात्रै रातो नम्बरको फोन आउँछ र सो, फोन उठाए मान्छे मर्न सक्छ, भन्ने आंतक मच्चाइएको थियो । तर, अनुसन्धानपछि त्यो त सिर्फ एउटा एप्स मात्रैको कमाल रहेछ । यो त एउटा सामान्य उदाहरण मात्रै हो । पछिल्लो समय यी र यस्ता गलत सूचना फैलाउनेको क्रम ह्वात्तै वृद्धि भएको छ ।
गलत एवं भ्रामक समाचार सम्प्रेषण गरेर हुँदै नभएको घट्नालाई पनि भर्खरै घटेको भनी युट्युबमा अपलोड गर्ने गरिएको छ । जसले गर्दा समाजलाई आंतक मच्चाएको छ नै त्यसै त व्यक्तिमाथि आंच आउने र मुठभेड पार्ने खेलमा अहिलेका युवायुवतीहरु क्रमिक रूपमा लागिपरिरहेका छन् । अश्लील भिडियो , भ्रामक न्युज फैलाएर दर्शक बढाउने र त्यस बाट सामान्य आम्दानीमा मनग्गे कमाइ गर्ने घिनलाग्दो सोच र बिकासका कारण सामाजिक सञ्जालमा अश्लीलता प्रचार प्रसार गर्नेको होडबाजी चल्ने गरेको छ ।
त्यति मात्रै होईन , गलत एवं अकोल्पनित समाचार , अश्लील भिडियो सम्पादन गर्दा त्यस्ले पुर्याउने असरबारे समयमै ध्यान दिन नसक्दा युटुभमा अहिले गलत सूचना र अश्लीलता प्रदशन गर्नेको यहाँ उल्लेखनीय घुइँचो छ । जिमेल आईडीको आधारमा बन्ने युट्युब च्यानल खोल्ने अधिकार सबैलाई छ । तर, त्यस्को दुरुपयोग गर्ने अधिकार भने कसैलाई छैनन् । दुर्भाग्य ! कानुनको धज्जी उडाउदै युटुभमा अश्लीलता प्रदर्शन गरेर समाजलाई भड्किलो पार्ने उद्देश्यले पैसा कमाउन पल्केकाहरु को यहाँ बिगबिगी छ । दुई- तीन दिन देखि हामी सक्रिय हुन थालेपछि युट्युब च्यानलबाट कमाउ धन्दा चलाउने सञ्चालकहरु अहिले कुन दुलोमा पसे पत्तो छैन ।
उता, आफ्नु शरिर बेचेर पैसा कमाउन पल्केका युवायुवतीहरु ‘यो मेरो होईन तपाईंहरु किन मेरो पछि लाग्नुहुन्छ’ भन्दै हप्की-दप्की लगाउँछन् । यो मेरो होइन भन्न खोज्ने नेपालमा युट्युब कसरी चलेको छ ? यसको विकृति भएनभएकोबारे कसैले अनुगमन गरेका छैनन् । युट्युब भनेको एउटा कमाइ गर्ने माध्यम हो तर, नेपाली समाजमा भने युटुभ भन्ने बित्तिकै नकारात्मक सोचाइ आउने गर्दछ । यी र यस्तै मानसिकताका कारण समाजलाई नराम्रो दिशातर्फ रुपान्तरण गर्नेले समाजलाई बिगाररिरहेको छ ।
को-को हुन् अश्लीलता प्रदशन गर्ने ?
१) युवराज खत्री – कुलन टिभी
२) शंकर अधिकारी – एन . एच . एस
३) मिलन श्रेष्ठ – मिलन फिल्मस्
४) निरज कंडेल – ईन्जोय नेपाल
५) बिमल अधिकारी – ग्लोबल मेन च्यानल
६) दिनेश खड्का – गोल्ड टिभी
७) सञ्चालकको नाम खुल्न नसकेको पि.एन.पि मिडिया लगायत दुई दर्जनभन्दा बढी संघ संस्था सक्रिय छन् । यी त , प्रतिनिधि उदाहरणहरु मात्रै हुन् । सुची हेर्ने हो भने, त्यो भन्दा पनि अधिक मात्रामा छ ।
आरोप लागेका सञ्चालकहरु के भन्छन् ?
केही समयअघि मात्रै मेरो युट्युब च्यानल बनाउनु पर्यो भन्दै पाँच हजार रुपैयाँ लिएर हिड्ने सञ्चालकहरु आरोपको खण्डन गर्छन् । उनीहरु आफुलाई यस बारे केही थाहा नभएको प्रतिक्रिया दिन्छन् । उनी हरु आफुलाई फसाएको बताउँदै मेरो पछि नलाग्न आग्रह गरे । आरोप लागेका एक मिडियाका सञ्चालकले हामीलाई बताए अनुसार यस्को ठुलै गिरोह रहेको बताए । को को हुन् बताइदिनुस न भन्दा सार्वजनिक ठाउँमा उसको परिचय दिन नमिल्ने बताउँछदै आफ्नु पिछा नगर्न अनुरोध गरे । हिजोसम्म विभिन्न टिभीका नाममा दाबी गर्नेहरु हामीले सप्रमाण खबर सम्प्रेषण गर्ने बताएपछि त्यसो नगर्न अनुरोध गर्दै गरे पनि यो मेरो होईन र आफूलाई यसबारे केही थाहा नभएको भन्दै तर्किने प्रयास गरे । उनले आक्रोशित हुँदै भने, ‘तपाईं किन मेरो पछि मात्रै लाग्नुहुन्छ ?’
के, भन्छन् सरकारी निकाय ?
यता, युट्युबमा अश्लीलता प्रदशन गरेको प्रति नेपाल प्रहरी , चलचित्र बिकास बोर्ड चिन्तित रहेको बताउँछन् । नेपाल प्रहरीका वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक सर्वेन्द्र खनालले अश्लीलता प्रदर्शन गरेर युट्युबमा प्रकाशित गरेको सूचना एवं उजुरी कहिँ कत्तैबाट आए कार्वाही हुने चेतावनी दिन्छन् । उनी भन्छन्: – समाजलाई खलल पुर्याउने अधिकार कसैलाई छैनन् । उता, नेपाल चलचित्र बिकास बोर्डका अध्यक्ष राजकुमार राईले यस्ता सामाग्री प्रशारण गर्नु गैरकानुनी रहेको बताउदै उनले एक महिना भित्र कानुनको उपहास गर्ने सबैलाई कार्वाही गर्ने आश्वासन समेत दिलाए ।
बिदेशी ब्यक्तिहरु सित मिलेर यस्तो गतिविधि मौलाए पनि त्यसलाई नियन्त्रणमा लिन नसक्नु नेपाल प्रहरीको यो असफलता हो । कागजी प्रक्रियामा कार्वाही गर्ने प्रहरीले अब, नियम संगत मै कार्वाही गर्न सक्छ कि सक्दैनन् त्यो बहने हेर्न बाकी छ ।
