• अर्थ सरोकार सम्बाददाता 

काठमाडौँ – २०७५ साल भाद्र ९ गते शनिबार । अर्थ सरोकारको युनिट काठमाडौँको केएल टावरमा रहेको एफक्यूबमा ‘नाइँ नभन्नु ल’ चलचित्र हेर्न पुग्यो । चलचित्र सुरु हुनु अघि केहि बिज्ञापनहरु बजे । त्यहि भीडमा ‘जलबायु अनुकुल….’ सगरमाथा सिमेन्ट…’ के के जाति भन्दै बिज्ञापन बज्यो । बहस त्यहीं सुरु भयो । ‘गुणस्तरहीन प्रमाणित भएर सरकारले उत्पादन र वितरणमा रोक लगाएको सिमेन्ट, ‘राम्रो, भरपर्दो’ भन्ने अधिकार हुन्छ र ?’ फिल्म सकिएपछी यसबारे अनुसन्धान गर्ने निर्णय सहित हामी फिल्मकै मज्जा लिन थाल्यौं ।

फिल्म सकिएपछी हामी कार्यालयमा बैठकका लागि फर्किंदै थियौं । हाम्रो कार्यालय नजिकै मिनभवनमा पनि यस्तै ठूलो होर्डिङ राखिएको रहेछ। नेपाल गुणस्तरचिन्हसमेत प्रयोग गरेर राखिएको उक्त होर्डिङमा पनि सगरमाथा सिमेन्टको बिज्ञापन निकै तामझामका साथ प्रस्तुत भएको थियो । त्यसपछी हामीले थप अनुसन्धान गर्यौं । अनुसन्धानका क्रममा नेपालका थुप्रै मिडियाहरुमा पनि सगरमाथा सिमेन्टको बिज्ञापन प्रकाशन / प्रशारण भइरहेको रहेछ । सरकारले गुणस्तरहीन छ भन्दै उत्पादन र वितरणमा समेत रोक लगाएको स्थितिमा जनताको आँखामा छारो हाल्ने ‘हर्कत’ कसले गर्यो ? हामी थप अनुसन्धानमा जुट्यौं !

अनुसन्धानका क्रममा हामीले एउटा तथ्य फेला पार्यौं । सगरमाथा सिमेन्टको सबै बिज्ञापनको काम ‘आउटरिच नेपाल’ नामक बिज्ञापन एजेन्सीले गरेको रहेछ । एजेन्सीले केहि प्रतिशत कमिसनको लोभमा परेर गुणस्तरहीन प्रमाणित भइसकेको सिमेन्टको यसरी बिज्ञापन गरेको रहेछ । एजेन्सी स्रोतकै दावी अनुसार एजेन्सीले सिमेन्ट गुणस्तरहीन प्रमाणित भएपछी झन् बिज्ञापनलाई आक्रामक रुप दिएको थियो भने बजारमा सिमेन्ट नहुँदा ब्रान्ड बचाउनुपर्छ भन्दै उद्योगलाई ‘कन्भिन्स’ गरेको थियो । यहि अनुरुप जनतालाई ठगी गर्ने काममा आउटरिच नेपाल नामक कम्पनीले पनि मतियारको रुपमा काम गरेको देखिन्छ । यता यस विषयमा सिमेन्ट गुणस्तरहीन भएको देखिएकाले उत्पादन र वितरणमा रोक लगाउन आदेश दिने जिल्ला प्रशासन कार्यालय गुलरिया, बर्दियाका अधिकारीले भने उत्पादन र विक्री वितरणमा रोक लगाइएको अवस्थामा सार्वजनिक स्थानमा बिज्ञापन गर्नु गलत भएको बताएका छन् ।

‘प्रशासनले गुणस्तरहीन भएकाले उत्पादन नै रोक लगाउन आदेश दिने र सञ्चारमाध्यम र त्यसमा पनि महानगरपालिकाकै मातहतमा रहेका ठाउँमा गुणस्तर हो भन्ने आशयको बिज्ञापन बज्नु सहि पक्कै होइन । प्रेस नोट नै जारी भएर सबै ठाउँमा जानकारी भएकाले हामीले थाहा पाएनौं भन्ने कुरा पनि सहि नहुन सक्छ । ‘कार्यालयका एक अधिकारीले अर्थ सरोकार डटकमसंग भने, ‘यो विषयमा सबैको ध्यान जान जरुरी छ।’ हामीले यस विषयमा जानकारी लिन आउटरिच नेपालमा काम गर्ने हाम्रो सम्पर्कमा रहेका एक कर्मचारीलाई फोन गर्यौं । उनले आफु एक सामान्य कर्मचारी भएकोले यस विषयमा बोल्न नमिल्ने र प्रबन्ध निर्देशकलाई फोन गर्न आग्रह गरे । उनले सगरमाथा सिमेन्टलाई प्रशासन कार्यालयले कारवाही गरेको थाहा हुँदा हुँदै कम्पनीले पेलेरै बिज्ञापन बजाएको भन्ने सबैलाई थाहा भएको जिकिर गरे । उनले भने अनुसार नै हामीले यस विषयमा हामीले आउटरिच नेपालका प्रबन्ध निर्देशक रहेका उजय शाक्यलाई सम्पर्क गरेका थियौं । तर उनको फोन यो समाचार तयार गर्दाका बखत निरन्तर अफ छ ।

काठमाडौँ महानगरपालिकाभित्र गुणस्तरहीन प्रमाणित भइसकेका सिमेन्टको होर्डिङ राख्ने अधिकार कसले दियो त ? भन्ने जिज्ञासाका साथमा हामीले यस विषयमा हामीले काठमाडौँ महानगरपालिकाका सूचना अधिकारी ज्ञानेन्द्र कार्कीलाई सम्पर्क गरेका थियौं । अर्थ सरोकार डटकमसँग कुराकानी गर्दै उनले सिमेन्ट गुणस्तरहीन प्रमाणित भएको जनाकारी अझै महानगरपालिकामा नआइसकेकाले उक्त बिज्ञापन भएको होर्डिङहरु अहिले राखिरहेको बताएका छन् । ‘हामीलाई औपचारिक रुपमा उक्त सिमेन्ट गुणस्तरहीन प्रमाणित भएको र विक्री वितरणमा रोक लगाइएको भन्ने बारे जानकारी आएको छैन । त्यस्तो भएको खण्डमा बिज्ञापन राख्न दिने कुरा आउंदैन । हामीलाई सोहि अनुसार परिपत्र भएको खण्डमा हामी बिज्ञापन हटाउन कुनै नाइँनास्ती गर्दैनौं ।’ उनले भने ।

हेरौं जिल्ला प्रशासन कार्यालय गुलरिया, बर्दियाले जारी गरेको प्रेस नोट :

सरकारी निकायले गुणस्तरहीन भएको भन्दै उत्पादनमा रोक लगाएको सिमेन्ट राम्रो छ, जलवायु परिवर्तन… के के जाती भनेर खुलेआम बिज्ञापनमा बोलेपछी आक्पा शेर्पाकै पनि बेइज्जत भएको छ । यसले शेर्पाले पैसा पाएपछी जे पनि भन्दारहेछन् भन्ने सन्देश पनि धेरैमा गएको छ । अझ सिमेन्टको उत्पादनमै रोक लगाइएको प्रेस नोट सबैमाझ आउँदा शेर्पाले नै सिमेन्टको बखान गरेको बिज्ञापन सबैतिर आउँदा यसले उनको व्यक्तित्व र उनका कुरामा पक्कै पनि प्रश्न उठाएको छ । यस विषयमा हामीले उनलाई समेत सम्पर्क गर्न खोजेका थियौं । तर उनीसँग सम्पर्क नै भएन ।