• अर्थ सरोकार इन्भेष्टिगेसन ब्युरो

काठमाडौँ ।  नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनी लिमिटेड । नेपाली बीमा क्षेत्रको सबैभन्दा अग्रणी जीवन बीमा कम्पनी । लाखौँ बीमित, लाखौँकै संख्यामा बीमा अभिकर्ता, भएको यो कम्पनी बिगत लामो समयदेखि नेपाली बीमा क्षेत्रमा अग्रणी भूमिकाका छ । तर जव पछिल्लो समय एकसाथ थुप्रै बीमा कम्पनीहरु बजारमा आए, नेपाललाइफ नराखी बिमितले पत्याउँदै पत्याउँदैनन् भन्ने शैलीमा विशेषगरी दुई बीमा कम्पनी रिलायबल नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स र सन नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सलाई आफ्नो नामपछाडी नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स नझुन्ड्याई भएन । झट्ट सुन्दा नामले के नै हुन्छ र भन्ने जस्तो लागेपनि यी दुइ कम्पनी नेपालको प्रचलित कानुन विपरित दर्ता भएको स्पष्ट भइसकेको छ ।

यसो त कम्पनी ऐन अनुसारमात्र होइन ट्रेडमार्क सम्बन्धि प्रचलित कानुन अनुसार पनि रिलायबल नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स र सन नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीका नाम गैरकानुनी छन् । नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनी लिमिटेड सन् २०१३ मा नै ट्रेडमार्कमा दर्ता भइसकेको कम्पनी हो । र नेपालको ट्रेडमार्कसम्बन्धि प्रचलित कानुनले भन्छ, ट्रेडमार्क दर्ता भएको नामको अगाडी वा पछाडी केहि थपेर नयाँ नाम प्रचलनमा ल्याउन पाईदैन । तर नेपालको प्रचलित कानुनलाई नै धोती लगाईदिएर दुई कम्पनीले गलत रुपमा दर्ता मात्र भएका छैनन्, बरु यसले समग्र नेपालको बीमा क्षेत्रमै पनि असर गरेको छ ।

यसो त बीमा कम्पनीका नाम जुद्धा देशभरका बिमितहरु कन्फ्युजनमा परेका छन् । सूर्या लाइफ इन्स्योरेन्स भनेर सन नेपालमा प्रिमियम तिर्न गएका देखि नेपाल लाइफ भनेर रिलायबल नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्समा बीमा गराइएका उदाहरणहरु पनि छन् । यसले एकातर्फ बिमितहरु कन्फ्युजन हुँदा दोहोरो समस्यामा परेका छन् भने अर्कोतर्फ गैरकानुनी नाम प्रयोग गरिरहेका रिलायबल नेपाल लाइफ, वा सन नेपाल लाइफ र लामो समयदेखि नेपाली बीमा बजारमा आफ्नो छुट्टै पहिचान बनाएको नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स दुबैको ब्राण्डमा धक्का पुगेको देखिन्छ । र यो बीमा समितिले हेर्ने कुरा भएको बताउँछन् जीवन बीमक संघ नेपालका अध्यक्ष एवं सुर्यालाइफ इन्स्योरेन्सका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सिए. शिवनाथ पाण्डे । 

विशेषगरी मोफसलमा यस्तो समस्या देखिन्छ । सिक्षितहरुको बसोबास भएको भनिएको पोखरामै पनि आफ्नो कमपनी सूर्या लाइफसँग नाम जुध्दा बिमितहरु कन्फ्युजनमा परेका छन् भन्छन्, सूर्या लाइफ इन्स्योरेन्सका गण्डकी प्रदेश प्रमुख मिन जिसी !

यसो त रिलायबलले आफ्नो नाम पछाडीको नेपाल हटाएर लोगोमा रिलायबल लाइफ राखेकै छ त भन्ने तर्क पनि छ । यसले एकातर्फ जनताको आँखामा छारो हाल्न खोजिएको प्रष्ट हुन्छ भने अर्कोतर्फ पूरा नाम राखेर अर्थात रिलायबल नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स राखेर नेपाल लाइफ संग नाम जुधाउने र आफ्नो प्रतिष्पर्धी भनिएको नयाँ कम्पनी रिलायन्स लाइफसँग नाम जुधाउन फेरी लोगोमा रिलायबललाइफ मात्र राखिएको आरोप कम्पनीलाई लाग्दै आएको छ ।

यता यस विषयमा नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सको तर्क भने बेग्लै छ । बीमा क्षेत्रमा बिगत लामो समयदेखि काम गर्दै आएका र कानुनबारे पनि सार्है जानकार रहेका नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सका पूर्व प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सिए, बिबेक झा भने नयाँ कम्पनीहरुले नाम जुधाउन खोजे पनि त्यसले आफुलाई कुनै फरक नपर्ने दाबी गर्छन । बिमितहरुले नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सको फन्ट र लोगोसमेत कण्ठ गरिसकेकाले यसले ठुलो समस्या नपर्ने उनको तर्क छ ।  आखिर अव यो समस्याको समाधान के त ? बिमितहरु यसरी झुक्किंदा पनि र कम्पनीहरुले नामको राजनीति गरिरहँदा बीमा कम्पनीहरुको नियामक निकाय बीमा समिति के हेरेर बसेको छ त ? हामीले यस विषयमा बीमा समितिसँग पनि जवाफ मागेका छौं ।