काठमाडौँ । सेयर बजारमा अव के गर्ने ? बजार कता जाला ? यो लगानीकर्तामा सधैंजसो उठ्ने प्रश्न हो । साउन लागेपछि बजारमा देखिएको हरियोपन मौद्रिक नीतिपछि ‘झन् हरियो’ भएको छ । बजारमा आशाका नयाँ किरण देखिएका छन् । त्यसो भन्दैमा के बजारमा हाम फालीहाल्ने हो त ? अव के गर्ने ? लगानीकर्ता नवराज दाहालले यस्तो ‘सेयर टिप्स’ बाँडेका छन् । उनी लेख्छन्-
सेयर बजारको लागि अब राम्रा समाचार आउन कमै मात्र बाँकी होलान् । आउनुपर्ने सबै सुखद् समाचार आइसकेका छन । अव हामी लगानिकर्ता स्वयम् सजग भएर कारोबार गर्नुपर्ने हुन्छ।
१. अहिले धेरै कम्पनी मर्जर र प्राप्तिको कारण रोक्कामा छन । रेगुलर रुपमा ठूलो कारोबार नहुन सक्छ । जब ठूलो भोलुम आउँछ, अनि बजार प्रवेश गर्छु भनेर नकुर्नुस् । आफ्नो क्षमता अनुसार लगानि गरिहाल्नुस् ।
२. बजार बढेपछि सबै बिज्ञ भएर गफ दिन लाग्छन् । जब बजार घट्छ सबै आ-आफ्नो चिन्ताले गायब हुन्छन.. मान्छे चिनेर मात्र कुरा सुन्ने गर्नुस । सकेसम्म कुरा सबैको सुनेर निर्णय आफ्नो लिनुस् ।
३. किन्ने बेला हो भन्ने धेरै भेटिन्छन तर बेच्ने बेला हो भन्ने कोहि हुदैनन् । किनकी बेच्ने भनेको तपाइको आफ्नो योजना अनुसार हुनुपर्छ । तपाइलाइ कति नाफा हुदा बेच्न तयार हुनुहुन्छ । अरुलाइ थाहा हुदैन । त्यसैले आफ्नो नाफाको निश्चित दायरा बनाउनुस् । अनि समय समयमा नाफा बुक गर्दै गर्नुस् ।
४. सेयर बेचे अव त्यसको पैसा बैक खातामा आएपछि अर्को कम्पनी किन्छु भन्ने गल्ती कहिल्यै नगर्नुस् । पैसालाइ त्यत्तिकै खाली छोड्नु हुन्न । एउटा बेच्नु भयो भने अर्को कम्पनी तुरुन्तै किनिहाल्नुस् । आफुले कारोबार गर्ने कम्पनीको साथमा पैसा भए यो किन्थे भनेर किन्न चाहेको कम्पनी सधै वाचलिष्टमा राख्ने गर्नुस् ।
५. सामान्य कारोबार गर्न लामो लामो कोर्स सिक्नु र पैसा तिरेर ठूलो ठूलो कुरा सिक्नु पर्दैन । अनि ठूलो ठूलो प्याकेजको बित्तीय सहयोग प्रदान गर्ने सामाग्री किन्नु पनि पर्दैन । सामान्य कारोबारको लागि आफैले स्वअध्यन गरे पर्याप्त ज्ञान लिन सकिन्छ ।
६. आफ्नो लगानिको प्रकृति अनुसार मात्र लगानी गर्नुस् । अरुको भरमा लागेर अनावश्यक ऋण वा अनावश्यक कम्पनी किनेर फस्ने काम नगर्नुस । किनकि नाफा हुँदा मेरो सहयोगबाट कमाइस् भन्छन् । घाटा हुँदा तैंले गर्न जानिनस् भन्छन् ।
७. सबै किनेका कम्पनिलाइ माया गरेर पालेर राख्नु हुदैन । बजार घटेको बेलमा अनावश्यक रुपमा घटेका कम्पनी बजार बढ्दा पनि त्यसरी नै बढ्छन त्यस्तो बेलामा आफुसँग भएका कम्पनी गोडमेल पनि गर्नुपर्छ । एउटाबाट घाटा खाए अर्कोबाट नाफा लिएर आफुलाई सुरक्षित बनाउनुपर्छ ।
८. सामाजिक सन्जालको दुरुपयोग गरेर आफ्नो कम्पनी बिकाउन आफै नक्कली ग्राहक वा प्रस्नकर्ता खडा गरेर आफुसँग भएको कम्पनीको बिज्ञापन गर्ने र जुन कम्पनीको बिज्ञापन गर्नु छ, त्यो कम्पनीको राम्रो-राम्रो मात्र बोल्न लगाउने गर्छन । होसियार भएर अगाडि बढ्ने ।
९. सेयर खरिद वा बिक्री गर्नु पहिला त्यसको एक हप्ताको प्राइस र भोलुमको अवस्था हेर्ने गर्नूस् । अनि मात्र खरिद गर्ने गर्नूस् । लगातार बढेको र लगातार घटेको कम्पनी किन्दा थप जोखिम हुन सक्छ ।
१०. बजारमा कमाउने वा कारोबार गर्ने मौका हिजो पनि थियो आज पनि छ भोलि पनि रहन्छ । हतार कुनै पनि कुरामा नागर्नूस । आफुले लिने निर्णय सहि हो भन्ने लागेपछी मात्र निर्णय लिने गर्नूस् ।
