काठमाडौं । नेपाल-भारत सीमा नदीमा भारतीय पक्षले तटबन्ध निर्माण गर्न लागेको विषयलाई केही सञ्चारमाध्यम र राजनीतिक दलहरुले तथ्य नबुझेरै हल्ला गरेको पाइएको छ । भारतले विगत दुई वर्षदेखि दार्चुला सदरमुकामको पारीपट्टी पर्ने धार्चुला सहरलाई सुरक्षित गर्नका लागि दुई किलोमिटर तटबन्ध निर्माण कार्य गरिरहेको छ।
यसअघि नेपाल सरकारले पनि आफ्नो क्षेत्रमा चार किलोमिटर जति तटबन्ध निर्माण गरेको थियो । दार्चुलाका प्रमुख जिल्ला अधिकारीले काठमाडौंमा बसेर तथ्य नबुझेरै अनावश्यक हल्ला फैलाएको बताएका छन् । प्रमुख जिल्ला अधिकारी दीर्घराज उपाध्यायले भने, ‘पहिलो हाम्रो तर्फबाट पनि तटबन्ध निर्माण भएको थियो । विगत दुई वर्षदेखि दार्चुलाको सदरमुकाम पारी भारतले बनाउँदैछ ।’
पानी बगिरहेको ठाउँमै तटबन्ध निर्माण गर्न सम्भव नहुने हुँदा नदीलाई थोरै डाइभर्ट गरेर निर्माण कार्य गर्नुपर्ने भएकोले भारतले त्यही गरेको पनि सीडीओ उपाध्यायले जानकारी दिए । उनले भने, ‘नदी बगेको साइडबाट अलि डाइभर्ट नगरेर तटबन्ध बनाउन मिल्दैन । नदी डाइभर्ट गर्दा नदीको बहाव नेपालतर्फ आउने हो कि भन्ने चिन्ता र आशंकाका कारण नेपालीहरुले सांकेतिक विरोध गरेका हुन् ।’
भारतले तटबन्ध बनाएको विषयमा नेपालीहरुले आपत्ति नजनाएको पनि उनले बताए । उनले भने, ‘हामीले पनि यसअघि तटबन्ध निर्माण गरिसकेका कारण भारतले तटबन्ध बनायो भन्ने कुरामा आपत्ति होइन । तटबन्ध निर्माण गर्दा पानीको बहाव नेपालतर्फ नआओस् भनेर सचेत गराइएको हो । यसअघि असोज २४ गते मात्रै ठूलो बाढी आएर नोक्सान भएको छ । त्यो आशंका भएका कारण सांकेतिक विरोधस्वरुप ढुंगा हानिएको हो ।’
‘महाकाली वारीबाट हानिएको ढुंगा पारी पुग्ने कुरा पनि भएन,’ सीडीओ उपाध्यायले भने, ‘त्यो सूचना पाएलगत्तै हामीले समन्वय गरेर भारतीय प्रशासनसँग बसेर तपाईंहरु अहिले नेपालतर्फ पानी डाइभर्ट हुने गरी काम गर्न पाउनु हुँदैन भनेर भनेका हौं । पहिले पनि विवाद नभएको ठाउँमा काम गर्नुहोस् ।’
यसअघि तटबन्ध निर्माण गर्ने समयमा नै नदीमा जम्मा भएको डेब्रिस हटाएर काम गर्दा नदी बग्न सहज हुन्छ र धार परिवर्तन हुँदैन भन्ने सहमतिपछि नै काम सुरु भएकोले अहिले सोही समति अनुसार नै काम गर्ने र दुबै पक्षको सहमतिमा काम अघि बढाउने गरी सहमति गर्दै समस्या समाधान भइसकेको उनले जानकारी दिए ।
उक्त घटनामा कोही पनि घाइते नभएको उनले जानकार दिए । उनले भने, ‘यहाँ त्यस्तो ठूलो कुनै ढुंगामुढा नभएको र समाचारमा भनिएजस्तो कोही पनि घाइते भएका छैनन् । त्यो एक सांकेतिक विरोध मात्रै थियो । दुबै पक्ष बसेर सहमतिमा नै काम गर्ने भन्दै समस्या समाधान भइसकेको छ ।’
