जर्मनी । जर्मनीमा एडोल्फ हिटलरले यहुदीहरुको नरसंहार गरेजस्तै गरी अहिले चीनमा पनि उइगरहरुको नरसंहारको गर्न थालिएको छ । केही उइगर अधिकारकर्मीहरु रहिमा महमुत, मिया हसेनसन, ब्लेयर म्याकडोगल, माइकल पोलाक, बेनेडिक्ट रोजर्स र सेल्डोन स्टोनलगायतले चीनस्थित वक्सवैगलनमा कार्यकारी प्रमुखलाई एक पत्र लेखका छन् । उनीहरुले जर्मनका तानाशाह एडोल्भफ हिटलरले स्थापना गरेको व्कसवैगन कार कम्पनी वक्सवैगनको चीन शाखाका सीईओ स्टेफान वुलनस्टेनलाई पत्र पठाउँदै किन वक्सवैगनले उइगरहरुको नरसंहारलाई साथ दिइरहेको छ भन्दै प्रश्न गरेका छन् ।
पत्रमा भनिएको छ, ‘गत हप्ता, बीबीसीको एक अन्तर्वार्तामा, तपाईंले आफ्नो कम्पनीको चीनको उइगर क्षेत्रमा कार प्लान्ट सञ्चालन गर्नेक्रम जारी रहेको निर्णयकारे जानकारी गराउनु भयो । जहाँ जबरजस्ती उइगर मुस्लिमहरुलाई श्रम शोषण गरिन्छ, जहाँ २० लाखभन्दा बढी उइगरहरुलाई यातना शिविरमा हिरासतमा राखिएको छ ।’ ७५ हजारभन्दा बढी विश्वका नेताहरुले यस मानवअधिकारको चरम उल्लंघनको निन्दा गर्नुका साथै क्यानडाको संसदसहितले यसलाई ‘नरसंहार’ अथवा ‘सम्भावित नरसंहार’ को संज्ञा दिएका छन् ।
त्यहाँ महिलाहरुलाई जबरजस्ती बाँझोपन गराउने, बालबालिकाहरुलाई उनीहरुको परिवारबाट अलग गराउने र हान चाइनिज् बोर्डिङ स्कुलमा पढाउने, महिलाहरुलाई यौन शोषण गर्नेलगायतका काम गरिरहेका छन् । ‘यद्यपि तपाइँले अन्तर्वार्तामा भन्नुभएको छ कि तपाइँको कुने श्रम शोषण नगरी काम गरेर देखाउनु हुनेछ । यो कसरी सम्भव हुन्सक्छ ?’ पत्रमार्फत वक्सवैगनका सीईओलाई प्रश्न गरेका छन् । तर अनुसन्धानहरुले वक्सवैगनले लगातार आफ्नो कार उत्पादनमा उइगरहरुको श्रम शोषण गर्नुका साथै उनीहरुलाई दास बनाएको सार्वजनिक हुने गरेको छ ।
नैतिक ट्रेडिङ इनिसिएटिभ र फेयर लेबर एसोसिएसनको प्रमाणले पनि त्यहाँ उइगरहरुको चरम श्रम शोषण गरेको पुष्टि गरेको बताइएको छ । वास्तवमा, पाँच आपूर्ति श्रृंखला अडिटिंग जायन्ट्स र उत्तम कपास इनिसिएटिभले यस क्षेत्रमा काम गर्न अस्वीकार गरिरहेका छन् । तर वक्सवैगनले भने यस क्षेत्रमा काम सञ्चालन गरिरहेको छ । वक्वैगनमा यहुदीहरुको नरसंहारमा भूमिका खेलेकोले उइगरहरुको नरसंहारमा पनि वक्सवैगन अघि बढेको पाइन्छ । २१ औं शताब्दिमा पनि श्रम शोषणलाई निरन्तरता दिने र नरसंहारलाई सघाउने काम नगर्न पत्रमार्फत आग्रह गरिएको छ ।
