काठमाडौं । चिनियाँ प्रविधि कम्पनी हुवावे विश्वव्यापीरुपमा विवादमा छ। संयुक्त राज्य अमेरिका, बेलायत, क्यानडा, अस्ट्रेलियालगायतले ‘हुवावे’ माथि प्रतिबन्ध नै लगाएका छन् । तर, नेपालमा भने नेपाल टेलिकमका कामहरुको ठेक्का सन्तोषजनक नभएको अवस्थामा पनि ‘फोर जी’ र फाइभ जीको काम हुवावेलाई नै जिम्मा लगाइएको छ । हुवावेले नेपालमा चाइना कम्युनिकेशन सर्भिस इन्टरनेशनल (सिसिएसआइ) मार्फत कामहरु गरिरहेको छ । यस कम्पनीले हुवावेकै सामान नेपाल टेलिकमलाई बिक्री गरिरहेको छ । जेडटीई र हुवावे खराब आर्थिक ब्यबहार भएका चीनियाँ कम्पनिका रुपमा पनि चिनिन्छन् । तर, नेपाल टेलिकमको फोरजी र फाइभजी प्रोजेक्ट सीसीएसआइमै निर्भर छ ।
हुवावेले आफ्ना संयन्त्रमार्फत जासुसीका कामहरु गरिरहेको भन्दै शक्तिशाली मुलुकहरुले पनि प्रतिबन्ध लगाएको समयमा नेपालमा भने यसले निरन्तर काम गरिरहेको छ। ०७६ वैशाख २१ र २२ गते सर्भर नै डाउन हुनेगरी नेपालका २ सयभन्दा धेरै महत्वपूर्ण सरकारी वेबसाइटमा साइबर आक्रमण भएको थियो। सो आक्रमणमा हुवावेसँग आबद्ध त्यही चाइना कम्युनिकेशन सर्भिस इन्टरनेशनल नामक कम्पनीका ह्याकरहरुको संलग्नता रहेको सुरक्षा स्रोतले पुष्टि गरेको थियो । हाल नेपालमा हरेक नागरिकसँग नेपाल टेलिकमको पहुँच रहेको छ । नेपालीका हरेक तथ्यांकहरु टेलिकमसँग हुने भएकोले हुवावेजस्तो जासुसी संस्थासँग तत्काली सञ्चारमन्त्री गोकुल बाँस्कोटाले करोडौं कमिसनमा परेर सम्झौता गराएका थिए ।
केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो सीआईबी तथा प्रहरी मुख्यालयको आईटी निर्देशनालयको संयुक्त टोलीले चिनियाँ कम्पनीहरुको संलग्नता रहेको बताएको थियो । नक्सालस्थित प्रहरी मुख्यालय नजिकै भाडामा लिइएको कम्पनीको कार्यालयमा प्रहरीले छापा मार्ने क्रममा करिब २५ जना चिनियाँ प्राविधिक कार्यरत थिए। सुरक्षा श्रोतका अनुसार प्राविधिकहरुसँगको सोधपुछका क्रममा वैशाख २१ र २२ गते २ सय भन्दा धेरै सरकारी वेबसाइटमा साइबर आक्रमण गर्नुमा उनीहरुकै संलग्नता रहेको खुलासा भएको थियो ।
प्रहरीका अनुसार प्रहरीले छापा मारेसँगै चिनियाँ प्राविधिकहरु ‘अत्तालिएर’ आफ्ना सामान लिएर भाग्न खोजेका थिए । सो क्रममा प्रहरीले ल्यापटप बरामद गरी केही प्राविधिकलाई नियन्त्रणमा लिएर अनुसन्धान गरेको थियो । नियन्त्रणमा लिइएका चिनियाँ प्राविधिकसँग सोधपुछ गर्ने क्रममा केही शंकास्पद चिनियाँ नागरिक आएर पक्राउ परेका मानिसहरुलाई सुरक्षित रुपमा भगाउन सहयोग गरेका थिए ।
चाइना कम्युनिकेशन सर्भिस इन्टरनेशनलसँग नेपाल टेलिकमले मुलुकमा फोरजी सञ्जाल स्थापना गर्न अप्टिक फाइबर विछ्याउनका लागि ठेक्का सम्झौता गरेपछि सर्भे गर्न भन्दै १० जना नेपाली र अन्य चीनियाँ नागरिकसहित ३५ जना सफ्टवेयर इन्जिनियरलाई नियुक्त गरेको थियो । नेपाल टेलिकममा हुवावेको उपस्थिति मुलुकको सुरक्षा तथा सञ्चार प्रणालीका लागि नै खतरा भएको बताउँदै आएका छन्। यसरी नेपालमा हुवावे आफ्नो जासुसी संयन्त्र फैलाइरहेको छ ।
