चीन । चीनका विभिन्न विश्वविद्यालय तथा कलेजहरुमा अध्ययनरत नेपाली विद्यार्थीलाई अध्ययनका लागि चीन फर्किन त्यहाँको सरकारले पछिल्लो दुई वर्षदेखि रोक लगाएको छ। कोभिड– १९ का कारण स्वदेश फर्किएका चीनमा चिकित्सा शिक्षा (एमबीबीएस/बीडीएस) अध्ययनरत विद्यार्थीको भविष्य अनिश्चित बनेको छ । पढाइपछि इन्टर्नसिप सक्न केही महिना मात्र बाँकी रहँदा स्वदेश आएका उनीहरू २ वर्ष बित्न लाग्दा पनि फर्किन पाएका छैनन् ।
चीनमा सामाजिक शास्त्रदेखि प्राविधिक तथा चिकित्सा शिक्षा अध्ययन गर्न नेपाली विद्यार्थी गएका छन् । एमबीबीएसदेखि एमडीको अध्ययन सकेर इन्टर्न गर्न नपाएका विद्यार्थी सबैभन्दा धेरै मर्कामा परेका छन् । त्यस्ता विद्यार्थीको संख्या करिब तीन सय रहेको बेइजिङस्थित रहेको नेपाली दूतावासले जनाएको छ । दूतावासका अनुसार करिब १२ सय नेपाली विद्यार्थीले चीनमा अध्ययनका लागि जाने अनुमति मागेका छन् । मेडिकल अध्ययन गर्न मात्रै करिब ६ सय विद्यार्थी चीन गएका छन् ।
कोभिड -१९ फैलिए लगत्तै नेपाली विद्यार्थीहरुको लागि चीनले सीमा बन्द गर्यो । त्यसको केही समयपछि चीनले नेपाली विद्यार्थीबाहेक अन्यलाई चीन आउनको लागि चिनियाँ खोप अनिवार्य गर्यो ।
०७६ माघमा नेपाल फर्केका विजय प्रधानको इन्टर्नसिप सकिन केही समय मात्र बाँकी थियो । तर, त्यसपछि फर्किनै पाएका छैनन् । ‘इन्टर्नका लागि हामीले धेरै प्रयास गर्यौँ, तर सुनुवाइ नभएर थकित भयौँ,’ उनले भने, ‘नेपालमा इन्टर्न गर्न पनि पाइएको छैन, चीनमा कहिले जान पाइन्छ भन्ने पनि अनिश्चित छ ।’ चीनको विश्वविद्यालयले भने नेपालमै इन्टर्न गर्न भनेको उनले बताए ।
त्यस्तै एमबीबीएस अध्ययनरत उषा सुवेदीको इन्टर्न सकिन पाँच महिना मात्रै बाँकी थियो । यतिखेर लाइसेन्स लिएर काममा लाग्नुपर्ने अवस्थामा अन्योलग्रस्त भएर बस्नुपर्दा तनाव भएको उनले बताइन् । केही समय इन्टर्न गरेका कारण उनले नेपाल मेडिकल काउन्सिलमा लाइसेन्सको परीक्षा पनि दिइसकेकी छिन् । तर, इन्टर्न पूरा नगरेका कारण परीक्षा पास गरे पनि लाइसेन्स पाएकी छैनन् । ‘असहज परिस्थितिले निम्त्याएको समस्या वर्षदिनसम्म समाधान भएको छैन, अब कति समय यस्तै समस्यामा गुज्रिनुपर्ने हो थाहा छैन,’ सुवेदीले भनिन् ।
कोभिड– १९ को जोखिम रहेसम्म चीनले विद्यार्थी फिर्ता सम्भावना कम छ । चिनियाँ दूतावासले तत्काल विद्यार्थी लैजाने सम्भावना कम रहेको र सम्भव भएसम्म नेपालमै प्रयोगात्मक कार्य गर्न आग्रह गरेको एक विद्यार्थीले बताए । कतिपय विश्वविद्यालयले अध्ययन सकेको डिग्रीसमेत दिइसकेकाले नेपाली विद्यार्थी लैजाने सम्भावना नरहेको उनले बताए ।
इन्टर्न गर्न मात्र बाँकी रहेका झन्डै दुई सय नेपाली विद्यार्थी रहेको अनुमान गरिएको छ । पीडित विद्यार्थीले समस्या समाधानका लागि पहल गर्न शिक्षा, परराष्ट्र, स्वास्थ्य मन्त्रालय, चिकित्सा शिक्षा आयोग तथा नेपाल मेडिकल काउन्सिलमा समेत निवेदन दिएका छन् । इन्टर्नको बाँकी समय नेपालमै गर्ने व्यवस्था मिलाइदिनसमेत उनीहरूको आग्रह छ । तर, अहिलेसम्म कुनै पहल भएको छैन । चीनले नयाँ भिसा नदिँदा विद्यार्थीहरू अध्ययनका लागि फर्किन पाएका छैनन् ।
सरकार यस मुद्दालाई लिएर चीनसँग आधिकारिक कुरा गर्न सकेको छैन् । साथै नेपाली विद्यार्थीहरुको भविष्य अन्यौलमा परेको छ । सरकाले यस मुद्दालाई उठाउन वा यसबारे कुरा गर्न डराएको जस्तो व्यवहार गरिरहेको छ । सरकारले व्यक्तिगत अनुरोध गर्दा पनि चीनले कुनै चासो दिएको छैन । सरकारले यस मुद्दालाई लिएर चीनलाई कुनै दबाब पनि दिन सकेको छैन् ।
