काठमाडौँ । हालको विश्वव्यापी वित्तीय अस्थिरताकोबीचमा लगानीकर्ताहरू सुरक्षित गन्तव्यको खोजीमा छन्, जहाँ जोखिम न्यून हुने र राम्रो प्रतिफल सुनिश्चित गर्न सकिनेछ।
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको पुन: निर्वाचित भएपछि अमेरिकाको व्यापार नीतिमा परिवर्तन आउन सक्ने र चीनको बजारमा निरन्तर देखिएको अस्थिरताले लगानीकर्ताहरूको चिन्ता बढाएको छ। पश्चिमी राष्ट्रहरूमा चीनविरोधी भावना उच्च रहेको र ट्रम्प प्रशासनले चिनियाँ आयातमा उच्च शुल्क लगाउन सक्ने सम्भावनाले भू-आर्थिक विश्लेषकहरू सतर्क बनेका छन्। यस्तो अवस्थामा, भारतलाई ‘सुरक्षित लगानी गन्तव्य’ मान्ने प्रवृत्ति बढ्दै गएको छ।
तर, भारतको यस उदीयमान स्थानलाई केवल विश्वव्यापी अस्थिरताको परिणाम मात्र भन्न सकिन्न। भारत आफैंमा मजबुत आर्थिक वृद्धिदर, स्थिर मुद्रा, र उच्च घरेलु माग भएका कारण लगानीकर्ताहरूलाई आकर्षित गरिरहेको छ। चीनको तुलनामा, भारतले सुनिश्चित पारदर्शिता र नीति स्थिरता प्रदान गर्छ, जसले लगानीकर्ताहरूको विश्वास बढाएको छ।
चिनियाँ बजार अस्थिर मानिन्छ, किनकि सरकार नीति अचानक परिवर्तन गर्छ। २०२४ को अक्टोबरमा, चिनियाँ नीतिनिर्माताहरूले हेज फण्डहरूका लागि अप्रत्याशित नीति परिवर्तन गरे, जसले लगानीकर्ताहरूलाई आश्चर्यमा पार्यो। यस्तो अस्थिरता भारतमा पाइँदैन। भारतमा लगानीकर्ताहरूले मासिक होल्डिङ डेटा, कम्पनीहरूको पारदर्शी रिपोर्टिङ र स्थिर बैंकिङ प्रणाली को फाइदा उठाउन सक्छन्।
भारतलाई लगानीकर्ताहरूका लागि आकर्षक बनाउने प्रमुख कारकहरू
१. रिजर्भ बैंक अफ इण्डियाको कडा नियमन
भारतले $६७१ अर्ब अमेरिकी डलरको विदेशी मुद्रा सञ्चिति कायम राखेको छ, जसले आर्थिक स्थायित्वमा योगदान पुर्याएको छ।
२. नीतिगत सुधारहरू
पछिल्ला वर्षहरूमा भारतले विदेशी लगानी आकर्षित गर्न महत्वपूर्ण सुधारहरू लागू गरेको छ।
२०२४ मा वित्तीय ऐनले एन्जेल कर हटाएको छ, जसले स्टार्टअपहरूलाई ठूलो फाइदा पुर्याएको छ।
वैदेशिक डिजिटल सेवा प्रदायकहरूका लागि २५ कर खारेज गरियो, जसले प्रविधि क्षेत्रलाई प्रोत्साहन दियो।
विदेशी कम्पनीहरूको आयकर दर ४०५ बाट ३५५ मा झारियो, जसले लगानीकर्ताहरूलाई भारततर्फ आकर्षित गरिरहेको छ।
३. बोन्ड बजारको मजबुती
भारतीय ऋणपत्र बजारले सुरक्षित विकल्प प्रदान गर्दैछ। भारतीय ऋणपत्रहरू उदीयमान अर्थतन्त्रका अन्य ऋणपत्रहरूको तुलनामा उच्च प्रतिफल दिने भएकाले लगानीकर्ताहरूका लागि आकर्षक छन्।
४. राजनीतिक स्थिरता र जनसांख्यिकीय लाभ
लगानी विशेषज्ञ मार्क मोबियसले भारतलाई ‘लगानीका लागि सुरक्षित स्थल’ र ‘अवसर र नवीनताको भूमि’ भनेका छन्।
बार्कलेजको प्रतिवेदनअनुसार, भारतको शेयर बजारले विश्वव्यापी अस्थिरताका बीच पनि मजबुत प्रदर्शन गरिरहेको छ, जसको मुख्य कारण मांग-आधारित आर्थिक वृद्धि हो ।
निष्कर्ष
भारतको आर्थिक वृद्धि, वित्तीय बजारको स्थायित्व, प्रविधि र पूर्वाधार क्षेत्रको तीव्र विकास, तथा हरित अर्थतन्त्रको विस्तारले भारतलाई विदेशी लगानीकर्ताहरूका लागि कम जोखिमयुक्त विविधीकरण र उच्च प्रतिफल दिने स्थलको रूपमा उभ्याइरहेको छ। विश्वव्यापी बजार अस्थिर भइरहँदा भारत सुरक्षित लगानी गन्तव्यको रूपमा आफ्नो स्थान बलियो बनाउने अपेक्षा गरिएको छ।
