काठमाडौँ । पछिल्लो समय भारतले विश्व अर्थतन्त्रमा आफ्नो सकारात्मक उपस्थिति तीव्र रूपमा विस्तार गर्दै गएको छ । उन्नत प्राविधिक नवप्रवर्तन, दृढ कूटनीतिक सक्रियता, र भूराजनीतिक सन्तुलनको सशक्त नेतृत्वमार्फत भारत आज विश्वभर लगानी, व्यापार, र आर्थिक सहकार्यको प्रमुख केन्द्र बन्न थालेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय परामर्शदाता संस्था जे.पी. मोर्गनले भारतलाई उदाउँदो बजारमा प्रमुख गन्तव्यका रूपमा उल्लेख गर्दै बुलिस धारणा प्रस्तुत गरेको छ, जसले भारतप्रति लगानीकर्ताहरूको विश्वास झनै गाढा बनाएको छ ।
भारतले हालैका वर्षहरूमा ग्रीन हाइड्रोजन, डिजिटल प्रविधि, र रक्षा उत्पादनका क्षेत्रमा उल्लेखनीय प्रगति गरेको छ । जर्मनी र भारतबीच $१.३ अर्बको हरित हाइड्रोजन तथा अमोनिया परियोजनाको सहमति, ब्रह्मोस मिसाइल प्रणालीको फिलिपिन्स जस्ता मित्रदेशमा निर्यात, र इस्राएलसँग उच्चस्तरीय रक्षा प्रविधिको व्यापारले भारतलाई केवल आयातकर्ता होइन, प्रविधि निर्यातकर्ता राष्ट्रको रूपमा स्थापित गर्दैछ ।
त्यसैगरी, शिक्षाका क्षेत्रमा पनि भारतमा ठूलो लगानी आउन थालेको छ। हालैको समाचारअनुसार १५ वटा अन्तर्राष्ट्रिय विश्वविद्यालयहरू भारतमा आफ्नो क्याम्पस खोल्न अघि बढेका छन्। यसले भारतको युवा जनसंख्यालाई विश्वस्तरीय शिक्षा प्रदान गर्ने ढोका खोल्नुका साथै, ज्ञान-आधारित अर्थतन्त्र निर्माणको दिशामा ठुलो फड्को मानिन्छ ।
अर्कोतर्फ, भारतको जडान र सहानुभूति-आधारित कूटनीति, विशेषतः अफ्रिकी, दक्षिण-पूर्वी एशियाली तथा खाडी मुलुकहरूसँग, आर्थिक सम्बन्ध सुदृढ पार्न प्रेरणादायक बनिरहेको छ । परराष्ट्रमन्त्री एस जयशंकरले ‘हाम्रो सम्बन्ध केवल व्यापारिक हैन, भावनात्मक पनि हो’ भन्दै भारत-अफ्रिका सम्बन्धमा गहिराइ थपेका छन् ।
यसैबीच, सिमेन्ट, इस्पात, ऊर्जा, पूर्वाधार, र दूरसञ्चार क्षेत्रहरूमा समेत तीव्र वृद्धिदर देखिएको छ । भारतको सेमेन्ट क्षेत्रले आगामी वर्षहरूमा शहरीकरण र पूर्वाधार निर्माणको मागका कारण दोहोरो अंकको वृद्धिदर हासिल गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।
समग्रमा हेर्दा, भारतको अर्थतन्त्र अहिले उभिएको अवस्था केवल संख्या वृद्धिको होइन, गुणात्मक रूपान्तरणको संकेत पनि हो। आत्मनिर्भर भारत अभियान, मेक इन इन्डिया, स्टार्टअप इन्डिया जस्ता योजनाहरू अब घोषणामा सीमित छैनन्, यिनीहरू परिणाम दिन थालेका छन् । विश्व बैंक, आइएमएफ, र अन्य थिंक ट्याङ्कहरूले पनि भारतको लचकदार आर्थिक वृद्धिको प्रशंसा गरिरहेका छन्। आजको भारत केवल नयाँ शक्ति होइन, आर्थिक समृद्धिको नयाँ कथा लेख्न लागिपरेको राष्ट्र हो ।
