काठमाडौँ । भारतले आफ्नो रणनीतिक रक्षा क्षमतामा ऐतिहासिक उपलब्धि हासिल गर्दै १२ हजार किलोमिटरको अन्तरमहाद्वीपीय दायरासहितको नयाँ बोम्बर विमानको घोषणा गरेको छ । यो बोम्बर विमान न केवल अमेरिका, युरोप वा अष्ट्रेलियासम्म पुग्न सक्षम हुनेछ, बरु पूर्णतः इन्धन पुनःभरण बिना लामो दूरीमा उच्च क्षमताको ब्रह्मोस मिसाइल बोकेर प्रहार गर्न सक्ने शक्तिसम्पन्न प्लेटफर्मको रूपमा देखिएको छ । यसले भारतको सुरक्षा रणनीतिमा एक निर्णायक मोड ल्याउने निश्चित देखिन्छ ।

भारतको रक्षा अनुसन्धान तथा विकास संगठन (DRDO) र निजी क्षेत्रको सहकार्यमा निर्मित यो बोम्बर आत्मनिर्भर भारत अभियानअन्तर्गतको सबैभन्दा प्रभावशाली परियोजनामध्ये एक हो । यो परियोजनाले भारतको रक्षा नीति ‘प्रतिबन्धको डर होइन, प्रतिरोधको शक्ति’ भन्ने दिशामा उन्मुख भएको स्पष्ट संकेत गर्छ । विशेषतः चीन र पाकिस्तानसँग बढ्दो सामरिक दबाबका बीच भारतले यस्तो टेक्नोलोजी प्रदर्शन गर्नु, केवल सैन्य शक्ति देखाउने कुरा होइन, रणनीतिक सन्तुलन कायम राख्न र विश्व शक्तिहरूसँग बराबरीको हैसियतमा उभिनु पनि हो ।

यो बोम्बर विमानमा अत्याधुनिक स्टेल्थ प्रविधि, लामो दूरीको नेभिगेशन, स्वचालित प्रतिरक्षा प्रणाली तथा सैटेलाइट आधारित लक्ष्य नियन्त्रण प्रणाली जडान गरिएको छ । विशेषत: यो विमानले ब्रह्मोस मिसाइल- जसलाई विश्वकै सबैभन्दा तीव्र सुपरसोनिक क्रुज मिसाइल मानिन्छ । बोकेर विश्वको जुनसुकै कुनामा प्रहार गर्न सक्छ । यसले भारतलाई ‘ट्राइएड’ रणनीतिक शक्ति, अर्थात् जल, थल र आकाशबाट एकसाथ प्रहार गर्ने क्षमतायुक्त राष्ट्रको रूपमा स्थापित गर्छ ।

सैन्य विशेषज्ञहरूको धारणा अनुसार, यस्तो बोम्बरले भारतलाई केवल क्षेत्रीय शक्ति होइन, बरु एक ‘विश्वस्तरीय निवारक शक्ति’ बनाउनेछ । साथै, यसको निर्माणमा घरेलु प्रविधि, वैज्ञानिकहरू, युवा इन्जिनियरहरू र स्वदेशी उद्योगको योगदान उल्लेखनीय छ, जसले भारतको रक्षा उद्योगमा रोजगारी, नवप्रवर्तन र निर्यात अवसरलाई समेत तीव्रता दिएको छ।

यो उपलब्धि भारतको आत्मनिर्भरता, प्रविधि नवाचार र सैन्य समर्पणको प्रतीक हो । रक्षा क्षमताको यस्तो सशक्त प्रदर्शनले भारतको सार्वभौमिकता सुरक्षित राख्नमात्र होइन, विश्व राजनीति र सामरिक खेलमैदानमा उसको निर्णायक उपस्थिति सुनिश्चित गर्न पनि भूमिका खेल्नेछ ।