काठमाडौँ । प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको ताजा अभिव्यक्तिले अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिक, आर्थिक र कूटनीतिक बहसमा भारतको स्थानलाई झनै उच्च बनाइदिएको छ । भारतलाई विश्वले अब केवल ‘उदाउँदो बजार’ (Emerging Market) को रूपमा होइन, ‘उदाउँदो मोडेल’ (Emerging Model) को रूपमा अध्ययन गर्नुपर्ने समय आएको मोदीको दाबीले विश्वसमुदायमा नयाँ चासो पैदा गरेको छ । एनडीटीभीमा प्रकाशित अन्तर्वार्तामा मोदीले भारतको विकास-यात्रा, रणनीतिक नीतिहरू र समावेशी शासन प्रणाली विश्वका धेरै देशका लागि अब मार्गदर्शन बन्न थालेको बताएका छन् ।
मोदीका अनुसार भारतले पछिल्लो दशकमा हासिल गरेका उपलब्धिहरू (डिजिटल पूर्वाधारको क्रान्ति, नवीकरणीय ऊर्जामा विश्व स्तरीय नेतृत्व, लागत प्रभावी विकास मोडेल, पारदर्शी शासन, र विश्वसनीय कूटनीतिक साझेदारी) अब अन्तर्राष्ट्रिय समुदायका लागि प्रेरणादायी उदाहरण बन्दै गएका छन् । उनले भारतको ‘कम लागत, उच्च प्रभाव’ मोडेललाई विश्वका विकासशील राष्ट्रहरूले अपनाउन थालेको उल्लेख गर्दै, भारतको उदय केवल आर्थिक नै होइन, कूटनीतिक र वैचारिक नेतृत्वको रूपमा पनि रहेको बताए ।
अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरू (विश्व बैंक, IMF, WTO, IEA लगायत) ले पनि भारतको स्थिरता, उच्च वृद्धि दर, लगानी वातावरण, तथा विश्वसनीय शासन प्रणालीको प्रशंसा गर्दै आएका छन् । विश्लेषकहरू भन्छन्, ‘चीनको कमजोर भइरहेको अर्थतन्त्र, अमेरिकाको आन्तरिक ध्रुवीकरण, र युरोपको आर्थिक चुनौतीबीच भारतले प्रस्तुत गरेको स्थिर र दीर्घकालीन विकास मार्गले विश्वको ध्यान भारततर्फ मोडिएको छ।’ यसले भारतको वैश्विक भूमिका झनै प्रभावशाली हुने संकेत दिएको छ ।
मोदीको वक्तव्यले भारतमा नयाँ आत्मविश्वास जगाएको छ । विदेशनीति विशेषज्ञहरू यो अभिव्यक्तिलाई भारतको ‘नयाँ युगको उद्घोष’ का रूपमा व्याख्या गर्दै भन्छन् कि भारत अब विश्वको दिशा अनुगमन गर्ने मात्र राष्ट्र होइन, बरु विश्वलाई दिशा देखाउने राष्ट्रको रूपमा अगाडि बढिरहेको छ । भारतको विकास मोडेल, जनसांख्यिक शक्ति, प्रविधिको विस्तार, र क्षेत्रीय नेतृत्व क्षमताले भविष्यको विश्वव्यवस्थामा भारतलाई निर्णायक नायकको रूपमा स्थापित गर्दैछ ।
भारतको यो दाबी केवल राजनीतिक भाषण होइन, विश्वले भारतमा देखिरहेको वास्तविक परिवर्तनको प्रतिविम्ब भएको विश्लेषकहरूको निष्कर्ष छ ।
