काठमाडौँ। भारतमा पछिल्ला दश वर्षमा कुल ८१०.४ अर्ब अमेरिकी डलर बराबरको प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी (FDI) भित्रिएको तथ्याङ्क सार्वजनिक भएसँगै भारत अब ‘विश्वको निर्माण गन्तव्य’ (Manufacturing Hub) बन्ने यात्रामा अगाडि बढिरहेको छ। वाणिज्य मन्त्रालयले सार्वजनिक गरेको प्रतिवेदन अनुसार, यो लगानी उच्च प्रविधि, नवप्रवर्तन, निर्माण र पूर्वाधार क्षेत्रमा केन्द्रित रहेको छ।
‘मेक इन इन्डिया’ अभियान, नीतिगत स्थिरता, पारदर्शी व्यापार वातावरण, र श्रम कानुनमा सुधारजस्ता उपायहरूले वैदेशिक लगानीकर्ताको विश्वास बढाएको विश्लेषण गरिएको छ। यसै सन्दर्भमा, एप्पल, स्यामसङ, फक्सकन, टेस्ला, र बोइङ जस्ता कम्पनीहरूले भारतमा उत्पादन इकाइ विस्तार गर्ने घोषणा गरेका छन्।
भारतीय उद्योग महासङ्घ (CII) का अनुसार, “यो लगानी प्रवाह केवल संख्यात्मक होइन, गुणात्मक परिमार्जनको सूचक हो। भारत अब केवल बजार नभएर प्रविधि, कौशल, र विश्वस्त आपूर्ति श्रृंखलाको हिस्सा बन्ने दिशामा छ।”
सरकारले औद्योगिक गल्लीहरू, मल्टिमोडल ट्रान्सपोर्ट र विशेष आर्थिक क्षेत्रहरू (SEZ) लाई सक्रिय बनाएर विश्वव्यापी निर्माण कम्पनिहरूलाई आकर्षित गर्न रणनीति बनाएको छ। भारतमा उत्पादन हुने सामान युरोप, अमेरिका, अफ्रिका र दक्षिण एसियाली बजारमा प्रतिस्पर्धी मूल्यमा निर्यात भइरहेको देखिएको छ।
अर्थशास्त्री प्रो. विकास देशपाण्डेका अनुसार, ‘भारतको कर प्रणाली सुधार, डिजिटल शासन, र व्यापारमा ‘सिंगल विन्डो’ सिस्टमको कार्यान्वयनले विदेशी लगानीको मार्ग प्रशस्त गरेको छ। अहिलेको प्रवृत्तिले सन् २०३० सम्म भारतलाई ५ ट्रिलियन डलरको अर्थतन्त्रमा रूपान्तरण गर्ने संकेत देखिन्छ।’
यस आर्थिक उपलब्धिलाई विश्व बैंक, IMF, र G20 बैठकमा समेत सकारात्मक रूपमा लिइएको छ। भारतको स्थिरता, जनशक्ति र नीतिगत पारदर्शिताले अब विश्वको उत्पादन आपूर्ति केन्द्रमा नयाँ नाम स्थापित गर्दैछ।
