काठमाडौँ । भारतको अर्थतन्त्रले फेरि एकपटक सकारात्मक संकेत देखाएको छ । पछिल्लो मूल्याङ्कनअनुसार, भारतले चालु वित्तीय वर्षमा ७ प्रतिशत वृद्धि दर हासिल गर्ने अनुमान गरिएको छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूले भारतलाई ‘विश्वकै छिटो बढ्ने ठूला अर्थतन्त्र’ भनेर उल्लेख गरेका छन् । यसैबीच, विदेशी प्रत्यक्ष लगानी (FDI) प्रवाह निरन्तर बढिरहेको छ भने घरेलु विमानस्थलहरूको यात्रु संख्यामा उल्लेखनीय वृद्धि भएको छ, जसलाई अर्थतन्त्रको भित्री गतिशीलताका संकेतको रूपमा हेरिएको छ ।
अर्थतन्त्रसँगै भारतको अन्तर्राष्ट्रिय भूमिकाप्रति पनि ध्यान केन्द्रित भएको छ । अफ्रिकासँगको व्यापार विस्तारका लागि भारतले नयाँ पहलहरू अघि सारेको छ । अफ्रिकी मुलुकहरूसँग प्राविधिक र कृषि सहकार्यलाई प्राथमिकता दिइएको छ, जसले भारतलाई अफ्रिकामा ‘विश्वसनीय भागीदार’को छवि बनाएको छ ।
अष्ट्रेलियासँगको सम्बन्धमा भारतले ठूलो योगदानको घोषणा गरेको- भारतले १० लाख आवास निर्माणमा सहयोग गर्ने वाचा गरेको छ, जसलाई द्विपक्षीय सहकार्यमा ऐतिहासिक मोडको रूपमा हेरिएको छ ।
प्रविधि क्षेत्रमा पनि भारतले नयाँ उपलब्धिहरू हासिल गरिरहेको छ । ओपनएआईले भारतमा डेटा सेन्टर स्थापना गर्ने निर्णय गरेको छ, जसलाई भारतको प्राविधिक पारिस्थितिकीका लागि ठूलो उपलब्धि मानिएको छ। यस्तै, थोरियम–आधारित ऊर्जा परियोजनामा भारतको अग्रसरताले दीर्घकालीन ऊर्जामा आत्मनिर्भर बन्ने सम्भावना देखाएको छ । यी परियोजनाहरूले भारतलाई ‘हरित अर्थतन्त्र’तर्फ उन्मुख बनाउने अपेक्षा गरिएको छ ।
भारतको अन्तर्राष्ट्रिय भूमिकाको अर्को पक्ष मानवीय सहायता हो। हालै अफगानिस्तानमा आएको ठूलो भूकम्पपछि भारतले तत्काल राहत सामग्री पठाएको छ। भारतले विगत केही वर्षयता विश्वका विभिन्न संकटग्रस्त क्षेत्रमा राहत पुर्याउँदै आएको छ, जसलाई अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा ‘विश्वसनीय संकट–सहयोगी’का रूपमा उल्लेख गरिएको छ ।
समग्रमा, भारत अहिले आर्थिक उपलब्धि, अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्य र मानवीय सहायता—तीनै मोर्चामा सक्रिय रूपमा अघि बढिरहेको देखिन्छ। यसलाई विश्लेषकहरूले भारतको “उदीयमान शक्ति”को प्रमाणका रूपमा चित्रण गरेका छन्, जसको प्रभाव नेपालसहित सम्पूर्ण दक्षिण एशियामा प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपमा देखिने सम्भावना छ।
