मेगा बैंक लिमिटेडका मुख्य शाखाका प्रवन्धक शम्भुबहादुर थापाले त्यहाका केही महिला कर्मचारीहरुमाथि यौन हिंसा (सेक्सुअल भ्वाईलेन्स) गरेको भन्दै बैंकमा लिखित उजुरी परेको १० महिना बितेको छ । तर बैंकले हालसम्म ति कर्मचारीमाथि कुनै कारवाही गरेको छैन ।

बैंकमा कार्यरत बिभिन्न महिला कर्मचारीहरुमाथि यौनहिंसा गरेको बिषयमा महिला कर्मचारीहरुले उनीबिरुद्ध व्यवस्थापनमा उजुरी दिएका थिए । सो उजुरीबारे बैंकका कार्यकारी प्रमुख अनिलकेशरी शाह आफैले सिधै सुनुवाई गरेका थिए ।

प्रबन्धक थापाले ‘आफुले ति महिला कर्मचारीहरुमाथि यौनहिंसा नगरेको र मेगा बैंकमा यस्तो कुरा सामान्य मानिने गरेको’ तर्कसहितको जवाफ दिएका थिए । मेगा बैंकमा उच्च व्यवस्थापनमै रहेका व्यक्तिहरुको बिषयमा यस्तो कुरा पटक पटक उठ्ने गरेको छ । तर, लिखित उजुरी नै परेको सो बिषयमा सिईओ शाहले २७ जनवरी २०१५ को मितिमा मेमो उठाएर प्रवन्धक थापालाई बर्खास्त गर्न शिफारिश गरेका थिए । जबकी नियमावली अनुसार त्यस्तो काण्डमा सिधै बर्खास्त गर्नसक्ने अधिकार सिईओलाई नै छ ।
तर, सिईओ शाहले आफुले बर्खास्त नगरी सञ्चालक समितिलाई बर्खास्त गर्न शिफारिश गरेका थिए । त्यसपछी बसेको सञ्चालक समितिको बैठकमा उनलाई ‘सेक्युअल ह्यारेसमेन्ट’को अभियोगमा दोषी ठहर गर्दै बर्खास्त गर्ने एजेन्डा पेश भएको भए पनि बोर्ड बैठकले केही गरेन । जबकी कुनै कर्मचारीमाथि कारवाही गर्ने/नगर्ने बिषय बोर्डको अधिकारक्षेत्रको बिषय नै होईन । सिईओले नै कारवाही गर्नसक्ने पूर्ण अधिकार हुँदाहुँदै सिईओ शाहले आफु बच्नको लागि बोर्डलाई पन्छाएका थिए ।

मेगा बैंकमा महिला कर्मचारीहरु धेरै रहेको र त्यहाका माथिल्ला तहका पुरुष कर्मचारीहरुले महिलामाथि कुदृष्टी राखेको र यौनहिंसा गरेको कुरा बारम्बार बाहिर आउने गरेको छ । सो बैंकमा तल्ला तहका महिला कर्मचारीहरु आफु असुरक्षित रहेको बताउने गर्छन् । राम्रो अवसर, भनेको शाखामा सरुवा र प्रमोशनको लागि उनीहरुले राखेको अनुचित प्रस्ताव समेत स्विकार गर्नुपर्ने बाध्यतामा रहेको महिला कर्मचारीहरुको गुनासो छ । तर, लामो समयसम्म पीडित महिलाहरुले लिखित उजुरी भने गरेका थिएनन् । अति भएपछी केहीले उजुरी दिएका हुन् । पीडित महिलाको गोपनियताको हक सुृरक्षित गर्दै हामीले उनको नाम सार्वजनिक गरेका छैनौं ।
शम्भु थापाको हकमा बैंकमा लिखित उजुरी नै परेर छानवीन समेत भएको थियो । तर, सिईओ शाहले आफ्नो धेरैजसो अनुचित काम र रकम लेनदेनको काम उनै थापामार्फत गराउने गरेका कारण थापालाई उनको कमजोरी समेत थाहा थियो । सोही कारण शाहले बर्खास्त गरे आफुले पनि शाहको कर्तुत खोलिदिने धम्की थापाले दिएका थिए । सोही कारण डराएर शाहले आफ्नो अधिकारक्षेत्रभित्रको बिषय समेत मेमो उठाएर बोर्डमा पठाएका हुन् । तर, बोर्डले यसबारे छलफल गरेको भए पनि कुनै निर्णय नगरी था“ती राखेको छ ।
यतिखेर यो बिषय राष्ट्र बैंक पुगेको छ । राष्ट्र बैंकले मेगा बैंकमा भएको सेक्सुअल ह्यारेस्समेन्ट काण्डमा किन कारवाही नभएको हो ? भन्दै बैंकलाई स्पष्टिकरण समेत सोधेको छ । तर, बैंकले भने सो काण्डमा मुछिएका कर्मचारी हाल बैकिङ कसुर काण्डमा निलम्ब्नमा रहेका कारण बर्खास्तीको निर्णय नगरिएको जवाफ राष्ट्र बैंकलाई पठाएको छ ।

शम्भु थापा तिनै व्यक्ति हुन्, उनी मेगा बैंकको स्गापनाकालदेखि नै कान्तिपथस्थित मुख्यशाखा कार्यालयको प्रबन्धक थिए । उनैमार्फत बोर्ड र सिईओले अनेकन अनियमितता गर्ने गरेका थिए । उनलाई बोर्ड र सिईओको कर्तुत थाहा भएका कारण उनलाई कारवाही गर्न सबै डराएको स्रोतको दाबी छ । उनकै मिलेमतोमा टुरिज्म डेभलपमेन्ट बैंकले मेगामा खोलेको खाताबाट नक्कली चेकमार्फत नक्कली हस्ताक्षर गरी १ करोड ९ लाख रुपैंया झिकिएको थियो । सो काण्डमा धादिङ शाखाका प्रबन्धकको योजनामा निज थापा पनि संलग्न भएको प्रहरी अनुसन्धानमा पुष्टि भैसकेको छ । प्रहरीले उनलाई पक्राउ गरी बैकिङ कसुरमा मुद्दा चलाएको र उनी हाल धरौटीमा छुटेका छन् ।

नक्कली हस्ताक्षर पनि
मेगा बैंकभित्र सुशाशनको अभाव र व्यवस्थापकीय कमजोरी यति धेरै छकी त्यहाका कर्मचारीले जे पनि गर्न सक्छन् । बैंक लुट्नेदेखि नक्कली चेक र सेक्सकाण्ड समेतमा कर्मचारीहरु मुछिएकाछन् । उनै थापाले मुख्य शाखा कान्तिपथको प्रबन्धक रह“दा आफ्नी छोरी बिजया थापाको नाममा रहेको १००५०१६९२४८ नम्बरको बचत खाताबाट २०१४ नोभेम्बर १२ मा नियमबिपरित काउन्टरस्लिपबाट ५ लाख ३ हजार २३५ रुपैंया ट्रान्सफर गराएका थिए । जबकी काउन्टर स्लिपबाट एक पटकमा २५ हजारभन्दा बढी झिक्न नमिल्ने नियम छ । अझ सो कारोवारमा त बैंकका ब्यवस्थापकिय तहमा रहेका थापाले छोरीको खाताबाट आफैले हस्ताक्षर गरेर आफ्नी श्रीमती शंकरदेवी थापाको खातामा रकम ट्रान्सफर गराएर झिकेका थिए । जबकी उनले नक्कली हस्ताक्षर गरेर रकम निकालेको थाहा हु“दाहु“दै पनि बैंकले उनीमाथि कुनै कारवाही गरेको थिएन ।
( सेयर बजार साप्ताहिकमा प्रकशित ।)