काठमाडौँ । चीन स्थायी रूपमा भारत-प्रशान्त क्षेत्रको ‘ग्रिन-वाटर’ नेभी ‘मलाक्का दुविधा’ रहनेछ । दक्षिण चीन सागरमा चारै तिर चीन भए पनि यस क्षेत्रका कुनै पनि मुलुकहरु बेइजिङलाई ‘ब्लु-वाटर नेभी’ सहयोगी बनिरहेका छैनन् । जसलाई आफ्नो क्षेत्र भन्दा बाहिर प्रभाव पार्न सक्दछन् । बेइजिङलाई अहिले थाइल्याण्डको चीन मैत्री शासनले ठूलो धक्का पुर्याएको छ ।
ब्लूमबर्गका अनुसार थाइल्याण्डले मलाक्काको समुद्री मार्गको विकल्प निर्माण गर्न चीनले निर्माण गर्न चाहेको ‘क्रया क्यानल’ परियोजनालाई खारेज गर्दै भूमध्य मार्ग निर्माण गर्न खोजिरहेको छ । चीनलाई थप उकास्न थाइ सरकारले २४ मिलियन अमेरिकी डलरको दुई चिनियाँ पनडुब्बीहरूको खरिदमा ढिलाइ गर्दै सार्वजनिक दबाव सिर्जना गरेको छ ।
हालसम्म चीनले थाइल्याण्डको क्राको इष्टमसमार्फत १२० किलोमिटर मेगा क्यानल निर्माण गर्ने प्रस्तावमा ‘क्रा क्यानल’ परियोजनामा आशा राखेको थियो । जसले दक्षिण चीन सागर र हिन्द महासागरसम्म जोडिएको वैकल्पिक समुद्री मार्ग पत्ता लगाउन सहयोगी हुने अपेक्षा गरिएको थियो ।
मलाकाको जलसञ्चार बाइपास, मलय प्रायद्वीप र सुमात्राको इन्डोनेसियाली टापुको बीचमा साँघुरो चोकपोइन्ट जसले भारतीय र प्रशान्त महासागरहरूलाई विभाजित गरेको छ, यो जलमार्ग निर्माण गर्ने चीनको महत्वाकांक्षी परियोजना थियो ।
चीनको विश्वव्यापी महत्वाकांक्षामा मलाकाका जलस्रोत एक प्रमुख बाधा बनेको छ । ८० प्रतिशत तेल आपूर्ति मध्यपूर्व र युरोपसम्मको आफ्नो व्यापार मार्गहरू बाहेक मालाक्का जलमार्ग हुँदै जान्छ । तर भारतको भौगोलिक स्थिति यस्तो छ कि यसले सजिलैसँग मालाका जलमार्गको पश्चिमी पक्षलाई रोक्न सक्छ।
यद्यपि थाईल्याण्डले पनि अहिले क्यानल नबनाउने जनाएको छ । यो आर्थिक र राजनीतिक रुपमा सम्भव नभएको निष्कर्ष निकाल्दै थाइल्यान्डले उक्त परियोजना स्थगित गरेपछि चीनलाई धक्का लागेको हो । -पब्लिक न्युज एजेन्सी
