काठमाडौँ । नेपालको प्रचलित कानुनले सामाजिक सञ्जालमा ‘फेक एकाउन्ट’ बनाएर कुनै पनि प्रोडक्टको प्रचारप्रसार गर्न रोक लगाएको छ । अझ, त्यसमाथि पनि धितोपत्र कारोबार गर्ने धितोपत्र व्यवसायीहरुलाई त धितोपत्र कारोबारसम्बन्धि प्रचलित ऐनले नै यस्तो काम गर्न बर्जित गरेको छ । तर ब्रोकर नम्बर ४२, सनी सेक्युरिटिजका नाममा बजारमा खुलेआम गैरकानुनी धन्दा भईरहेको प्रमाण अर्थ सरोकारले फेला पारेको छ । सामाजिक सञ्जालमा फेक आईडी बनाउने, ब्रोकर खाता सस्तोमा खोलिदिन्छु भन्ने, ब्रोकर नम्बर ४२मा खाता पनि खोलिदिने र सो खातावाला लगानीकर्ताहरुको गोप्य विवरण नै सार्वजनिक गर्ने ‘अपराध’ खुलेआम रुपमा भईरहेको पाइएको छ । बिबेक सापकोटा नाम गरेका व्यक्तिसहितको गिरोहले विभिन्न फेक एकाउन्ट बनाएर, सनी सेक्युरिटिजका कर्मचारीहरुसँग मिलेर यस्तो गैरकानुनी काम भईरहेको पाइएको हो ।
सनी सेक्युरिटिजकै कर्मचारीकै मिलेमतोमा गैरकानुनी धन्दा !
ब्रोकर सेवा नेपाल लगायतका आधा दर्जन फेक एकाउन्ट बनाएर बिबेक सापकोटा, विशाल ऐर लगायतको गिरोहले सामाजिक सञ्जालमा यस्तो गैरकानुनी काम गरिरहेको हो । यसमा सनी सेक्युरिटिजका कर्मचारीहरुको खुलेआम मिलेमतोसमेत देखिएको छ । एउटै व्यक्तिले महिनामै दर्जनबढी लगानीकर्ताको ब्रोकर खाता खोल्न आवेदन दिँदा पनि र त्यसमा पनि अरुको विवरण दिएर खाता खोल्न लगाउँदा पनि ब्रोकर कम्पनीले सबै खाता खोलिदिनुले कम्पनीका कर्मचारीको मिलेमतो प्रष्ट हुन्छ । अझ खास कुरा त के छ भने सो गिरोहले ९७०२९२८०२२ नम्बरको फोन नम्बर नै दिएर सबै डकुमेन्ट सो ह्वाट्सएपमा पठाउनुभनी लगानीकर्ताका नागरिकता, बैंक खाता नम्बर लगायतका गोप्य विवरणहरु पनि संकलन गर्ने गरेको छ । सो फोन नम्बर विशाल ऐर नामा व्यक्तिको रहेको विवरण ट्रुकलरले देखाउँछ ।
सो गिरोहको काम यतिमै रोकिंदैन । जव लगानीकर्ताहरुको खाता खुल्छ, ती लगानीकर्ताका विवरणसमेत सो गिरोहले सामाजिक सञ्जालका विभिन्न प्लेटफर्महरुमा सेयर गरिदिन्छ । लगानीकर्ताको गोपनियताको अधिकारविरुद्ध हुनेगरी लगानीकर्ताका संवेदनशील विवरणहरु उल्लेख भएको इमेलको ‘स्क्रिनशट’ नै सो गिरोहले विभिन्न प्लेटफर्ममा सेयर गरेर छिटो छरितो रुपमा ब्रोकर खाता खोलिदिने भन्दै गैरकानुनी काम गरिरहेको छ । आफ्नो फोन नम्बरसमेत दिएर सो गिरोहले कतिपयसँग निश्चित रकम लिएर र कतिपयसँग रकम नै नलिई सेयर ब्रोकर खाता खोलिएको पाइएको छ ।
‘कतिपयसँग पैसा लिएर ब्रोकर खाता खोलिदिने काम भएको छ, कतिपयलाई नि:शुल्क खाता खोलिदिने कम भएको छ । तर, सो गिरोहले अधिकांशको विवरण नै विभिन्न प्लेटफर्ममा सार्वजनिक गरिदिने हुनाले कसैको पनि विवरण सुरक्षित हुने देखिएन ।’ अर्थ सरोकारको सम्पर्कमा आएका आफुलाई आफ्ना विवरणहरु सोहि व्यक्तिले लिक गरिदिएर पीडीत बनाएको बताउने एक लगानीकर्ताले भने- ‘नि:शुल्कसमेत कतिपयको खाता खोलिएको कुराले यसमा कम्पनीका कर्मचारीको मिलेमतो छ भन्ने प्रष्ट हुन्छ । नत्र सामाजिक सञ्जालमा कराएर कसले फ्रीमा काम गर्छ र ?’
ती लगानीकर्ताका अनुसार सामाजिक सञ्जालमा उनले सेयर ब्रोकर सेवा नामको आईडी खोलेर प्रचारप्रसार गरिरहेका छन् । ब्रोकर नम्बर ४२ मा खाता खोलिदिनेभन्दै उनले ती पोष्टहरुलाई दर्जनौँ पटक सेयर गरेका छन् । अनि सो गिरोहमा संग्लग्न केहिले सो पोष्टमा आएर, ‘४२ राम्रो छ, ब्रोकर सेवा नेपालको सेवा राम्रो छ, धन्यवाद’ लगायतका कुरा लेखेर लगानीकर्ता उक्साउने गरेका छन् । फोन नम्बरसमेत दिईएको सो विवरणमा फोन गरेपछि फोनवाला व्यक्तिले सबै विवरण माग्छन्, र खाता खोलिदिन्छन् । सुरुमा त मैले पनि सहजै हुन्छ भनेर उमार्फत नै खाता खोलिदिएँ, तर सेन्सर गरेजस्तो गरेर मेरो विवरण नै सार्वजनिक भएपछि बल्ल थाहा पाएँ, मैले त उसलाई नागरिकताको कपि, बैंक एकाउन्ट नम्बर लगायतका विवरण पनि दिएको छु । यसले पक्कै पनि अर्को समस्या ल्याउने देखिन्छ ।’
प्रहरी भन्छ- ‘उजुरी आए कार्वाही हुन्छ, कसैलाई पनि व्यक्तिगत विवरण नदिनू’
यस विषयमा प्रहरीको साइबर ब्युरो पछिल्लो समय बैंक खाता ह्याक हुने लगायतका समस्याका बढेकाले आफ्नो विवरण कसैलाई पनि दिन नहुने बताउँछ । साइबर ब्युरोका प्रहारी बरिष्ट उपरीक्षक नविन्द्र अर्याल आफ्नो व्यक्तिगत खाता विवरण कसैलाई पनि दिन नहुने बताउँछन् । उनका अनुसार बैंकका कर्मचारी बनेर, इसेवा वा खल्तीजस्ता वालेट कम्पनीका नक्कली कर्मचारी बनेर बैंकको विवरण माग्ने र बैंक खाता ह्याक गर्ने घटना बढेका छन् ।
ब्रोकर खाता खोल्दा पनि बैंक खाता, नागरिकताजस्ता डकुमेन्टहरु दिनुपर्ने हुन्छ । र सोझा लगानीकर्ताहरु सामाजिक सञ्जालको फेक एकाउन्टको भरमा चिन्दै नचिनेका व्यक्तिलाई सजिलै ब्रोकर खाता खोलिदिने नाममा आफ्ना सबै विवरणहरु नचिनेको व्यक्तिका हातमा दिईरहेका छन् । यसले लगानीकर्ताका डकुमेन्टहरु दुरुपयोग गर्ने जोखिम त बढेको छ नै, नागरिकता, फोन नम्बर लगायतका विवरण हुँदा र उसले मागेका विवरण सम्बन्धित व्यक्तिले पनि दिने हुनाले ब्रोकर खाता खोल्ने नाममा बैंकखाता नै रित्तो हुने सम्भावना पनि बढेको छ ।
प्रहरीको साइबर ब्युरो यस्ता घटनाहरुबारे उजुरी आए ब्युरोले कार्वाही प्रक्रिया अगाडी बढाउने बताउँछ ।
सनी सेक्युरिटिजका सञ्चालक भन्छन्- ‘यस्तो काममा मेरो संग्लग्नता छैन, म पनि अनुसन्धान गर्छु’
यस विषयमा सनी सेक्युरिटिजका सञ्चालक सन्तोष पौडेल यसमा आफ्नो कुनै पनि संलग्नता नरहेको दाबी गर्छन् । अर्थ सरोकारसँगको कुराकानीमा उनले आफुलाई यस विषयमा कुनै पनि कुरा थाहा नभएको दाबी गरे । तर, पछि हामीले उनको कम्पनीमा खाता खोल्ने भनी फोन नम्बर र व्यक्तिको नामसहित दिईएका स्क्रिनशटहरु पठाएपछि उनले आफुले पनि यस विषयमा अनुसन्धान गर्ने बताए । ‘मेरो व्यक्तिगत संलग्नता यसमा छैन । के भएको हो म बुझेर आवश्यक कार्वाही अगाडी बढाउँछु ।’ पौडेलले अर्थ सरोकारसँग भने, ‘कसैले हाम्रो नाम प्रयोग गरेर गलत काम गरेको छ भने हामी आवश्यक कार्वाहीका लागि प्रक्रिया अगाडि बढाउँछौँ ।’
धितोपत्र बोर्ड भन्छ- ‘उजुरी आए कार्वाही गर्छौँ’
यता धितोपत्र बोर्ड पनि यस्ता काम पूर्ण रुपमा गलत भएको बताउँदै उजुरी आएको खण्डमा कार्वाही हुने बताउँछ । ‘फेक आईडीबारे आएका कतिपय उजुरी हामीले प्रहरीलाई पठाएका पनि छौँ । हाम्रो नियमनभित्र पर्ने कम्पनीलाई त हामी आवश्यक स्पष्टीकरण सोधी गलत भएको अवस्थामा कार्वाही पनि गर्छौँ । विगतमा पनि गलत गर्ने ब्रोकरहरुलाई आर्थिक जरिवाना लगायतका कार्वाही पनि भएको छ ।’ नेपाल धितोपत्र बोर्डका अधिकारीले अर्थ सरोकारसँग भने, ‘उजुरी आएकै दिन कार्वाही प्रक्रिया अगाडी बढ्छ ।’ यता नेपाल धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष रमेश कुमार हमाल पनि गलत कामलाई कुनै पनि हालतमा बोर्डले नछोड्ने दाबी गर्दै आएका छन्।
