काठमाडौँ । नेपालमा पनि ऋण उपलब्ध गराउने विभिन्न चिनियाँ एपहरु प्रयोग हुने गरेको पाइएको छ । नेपालमा गैरकानुनी रहेको यस्तो एप अवैध रुपमा नेपालीहरुले चलाउने गरेको पाइएको हो । विशेषगरी चिनियाँ साथीहरुको सहयोगमा यस्तो एप नेपालीहरुले चलाउन सिकेको र यसरी यो यस्ता एप चलाउनेहरुको संख्या दिनानुदिन बढिरहेको पाइएको छ । नेपालको कानुन अनुसार यसरी ऋण उपलब्ध गराउने चिनियाँ एप प्रयोग गर्न बन्देज छ । तर चीनतर्फ कारोबार गर्ने व्यवसायीदेखि ती व्यवसायीका आफन्तलेसमेत यस्ता एपहरु संचालन गरिरहेको पाइएको छ ।
भारतमा प्रतिबन्ध, नेपालमा खुलेआम !
यसो त यस्ता एप भारतमा प्रतिबन्धित छन् । त्यहाँकाे सरकारले २०० भन्दा बढी चिनियाँ माेबाइल एपमाथि प्रतिबन्ध लगाएको छ, जसमा यस्ता ऋण दिन एपहरु पनि पर्दछन् । भारतको विद्युत तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयले चीनमा विकास भएका १३८ ओटा बेटिङ एप र ९४ ओटा लाेन लेन्डिङ (ऋण उपलब्ध गराउने) एपमा यसअघि प्रतिबन्ध लगाएको थियो । भारत सरकारले राष्ट्रिय सुरक्षा र डेटा सुरक्षाका लागि भन्दै चिनियाँ एपमाथि प्रतिबन्ध लगाइरहेकाे छ । सन् २०२० मा सीमा विवादपछि चीनसँगको राजनीतिक तनाव सुरु भएदेखि भारतले टिकटक, वीच्याट, मेसेन्जर लगायतका चर्चित चिनियाँ एपमा प्रतिबन्ध लगाएको छ । तर नेपालमा प्रयोग हुने ऋण उपलब्ध गराउने एप भने गैरकानुनी हुँदाहुँदै पनि खुलेआम प्रयोग भईरहेको छ ।
अनौपचारिक अर्थतन्त्रको जोखिम
यसो त यस्ता बेटिङ र ऋण उपलब्ध गराउने एपले अनौपचारिक अर्थतन्त्रको बिकास गरिरहेका छन् । अर्थतन्त्रका जानकारहरु नेपाल राष्ट्र बैंकको स्वीकृति नलिईनेपालमा ऋण उपलब्ध गराउने काम कुनै पनि वालेटबाट हुन नसक्ने बताउँछन् । स्वयम् राष्ट्र बैंकको तर्क पनि यहि छ । अझ बिदेशी एपबाट नेपालमा ऋण दिने वा लिने काम दुवै गैरकानुनी रहेको राष्ट्र बैंकले नै पटक पटक भन्ने गरेको छ । तर चिनियाँ एपको प्रयोगले नेपालमा अनौपचारिक अर्थतन्त्र मौलाउँदै गईरहेको छ भने यस्तो अवस्थामा पनि सरकारले कुनै कदम नचाल्नु दुखद् रहेको जानकारहरुको ठम्याईछ ।
