काठमाडौँ । श्रीलंकाले आफ्नो सबैभन्दा ठूलो द्विपक्षीय ऋणदाता चीनबाट ठोस ऋण राहत ढाँचा सुरक्षित गर्न ठूलो चुनौतीको सामना गरिरहेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषबाट यसले अत्यन्त आवश्यक पर्ने ३ अर्ब अमेरिकी डलरको नगद बेलआउटमा पहुँच रोकिरहेको निक्केई एशियाले रिपोर्ट गरेको छ ।
गत महिना आईएमएफका अधिकारीहरूले संकटबाट मुक्त राष्ट्रमा गरेको भ्रमण देशको लागि आशा जस्तो देखिन्छ । तर, आईएमएफ जसले प्रमुख स्तम्भको रूपमा द्विपक्षीय ऋणदाताहरूबाट ’वित्तीय आश्वासन’ मा जोड दिएको छ । निक्की एसियाका अनुसार बेइजिङको क्षेत्रीय पूर्वाधार निर्माण कार्यक्रम बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभको १०औं वार्षिकोत्सवमा सहभागी हुन श्रीलंकाका राष्ट्रपति रनिल विक्रमासिङ्घेको अप्रत्याशित मध्य अक्टोबरमा चीनको भ्रमणका लागि श्रीलंकाका लागि राहतको सम्भावना बढ्दै गएको छ । चिनियाँ राष्ट्रपतिसँग भेटेर ऋणमुक्तिबारे छलफल हुनेछ ।
यसैबीच आईएमएफले मार्चको अन्त्यमा स्वीकृत ३३० मिलियन अमेरिकी डलरको पहिलो इन्जेक्शन पछिको देशको रेकर्डको विश्लेषण गरेर थप राहत सहायताका लागि वित्तिय समीक्षा पूरा गर्न आवश्यक रहेको बताएको छ । श्रीलंकाका लागि वरिष्ठ नियोग प्रमुख पिटर ब्रुएरको नेतृत्वमा रहेको आईएमएफ टोलीलाई उद्धृत गर्दै नेक्केई एशियाले भन्यो, ‘यी वित्तिय आश्वासन समीक्षाहरूले ऋण पुनर्संरचनामा पर्याप्त प्रगति भएको छ कि छैन भन्ने कुरामा ध्यान केन्द्रित गर्नेछ र यो समयमै निष्कर्षमा पुग्ने विश्वास प्रदान गर्नेछ ।’
मार्च बेलआउट अनुमोदन गर्न आईएमएफको सर्तहरू पूरा गर्ने प्रारम्भिक वित्तीय आश्वासनहरू प्रदान गर्न यस वर्षको सुरुमा जापान र भारत जस्ता ऋणदाताहरूसँग सामेल हुन चीन अन्य राष्ट्रहरू मध्ये एक भएको एक एशियाली कूटनीतिज्ञले खुलासा गरेका छन् । ‘बेइजिङले श्रीलंकाको ऋणको लागि दुई वर्षको स्थगन प्रस्ताव गर्यो र विद्यमान ऋण तिर्न नयाँ ऋण उपलब्ध गराउने कुरा गरेको थियो ।,’ निक्की एशियाले रिपोर्ट गरेको छ ।
ध्वस्त अर्थतन्त्रलाई लिएर जनआक्रोशले सञ्चालित विरोधका बीच पूर्व राष्ट्रपति देशबाट भागेपछि कार्यभार सम्हालेका श्रीलंकाका राष्ट्रपति विक्रमासिङ्घेले सबै द्विपक्षीय ऋणदाताहरूसँग समान व्यवहार गर्ने वाचा गरेका छन् । मे महिनामा अनलाइनमा सम्पन्न श्रीलंकाका ऋणदाता राष्ट्रहरूको बैठकमा २६ देशले भाग लिएका थिए । धेरैजसो पेरिस क्लबका थिए, धनी राष्ट्रहरूको नेटवर्क जसले विकासोन्मुख देशहरूमा बाह्य ऋण संकट समाधान गर्ने इतिहास छ जसलाई उनीहरूले ऋण दिएका छन् । चीन एक पर्यवेक्षकको रूपमा मात्र उभिएको छ ।
श्रीलंकाले सन् २०२१ को अन्त्यमा आफ्नो आयातको तिर्नको लागि विदेशी सञ्चिति समाप्त भयो र अर्को वर्ष ४७ बिलियनको बाह्य ऋण सेवा गर्न दबाबको सामना गर्यो, जसले यसलाई सन् १९४८ मा स्वतन्त्रता पछिको सबैभन्दा खराब आर्थिक संकटको छेउमा धकेल्यो ।
