×

Live on

रेडियो अर्थ सरोकार

Listen to live radio.

निष्ठावान नेता बोगटीको सम्झनामा

LAXMI SUNRISE BANK
GLOBAL IME BANK

निष्ठावान नेता बोगटीको सम्झनामा

Artha Sarokar

३० भाद्र २०७३, बिहीबार

पढ्न लाग्ने समय: ३ मिनेटभन्दा कम

काठमाडौँ – माओवादीमा दुई नेता प्रचण्ड र बाबुराम भट्टराईबीचको सम्बन्ध कहिले अति निकट त कहिले अति तिक्त रह्यो । मिले भने पार्टी विधि र प्रक्रियाभन्दा माथि रहेर निर्णय गर्ने, नमिल्दा पार्टी संगठन नै हल न चल पार्ने गरी गतिविधि गर्ने । यो प्रवृत्तिलाई नेता पोष्टबहादुर बोगटीले दुई हात्ति बीचको लडाइ र मिलनका रुपमा अर्थाइदिए । र, केन्द्रीय समितिको बैठकमा संश्लेषण गरे, ‘दुई हात्ति मिलेपनि र लडेपनि बारी फाँडिने हो । त्यसैले नेता मिले भनेर दंग नपरुँ ।’ बोगटीसँग औपचारिक अध्ययनको कुनै प्रमाणपत्र तथा लब्धाङ्कपत्र थिएन । अनुभव र अनौपचारिक अध्ययनले संर्घषको भट्टीमा उनी खारिएका थिए । त्यसैले, उनी लेनिनकै शब्दमा ठोस परिस्थितिको ठोस विश्लेषण गर्न सक्थे ।  जटिल कुरालाई पनि सामान्य शैलीमा बुझाउँने सामर्थ्य राख्दथे ।

माओवादी पार्टीको केन्द्रीकृत कमाण्ड प्रचण्डले सम्हाल्दै आएका छन् । प्रचण्डसँग नतमस्तक रहेर वा प्रचण्डसँग बार्गेनिङ गरेरै अधिकाँश नेताले आफ्नो दुनो सोझाएका छन् । प्रचण्डसँग सम्बन्ध बिग्रिएपछि पार्टी नै छाडेर जाने प्रवृत्ति छ । तर, बोगटी निरन्तर प्रचण्डका निकटवर्ती रहे । अचम्म, उनै बोगटी प्रचण्डका सामू प्रचण्डको आलोचना गर्ने सतिसाल थिए । बोगटी भन्थे, ‘नेतृत्वलाई बाह्य आक्रमणबाट जोगाउँनैपर्छ । संरक्षण गर्नैपर्छ । तर बिग्रनबाट जोगाउँन आन्तरिकरुपमा रचनात्मक दृष्टिले आलोचना गर्न सक्नुपर्छ ।’
माओवादी नेताहरुका बीचमा पानी बाराबारको स्थिति बन्थ्यो । एकले अर्कोसँग सम्बाद गर्नै नसक्ने वा नमान्ने परिस्थिति अनेक पटक सृजना भयो । तर, बोगटी अपवाद थिए जोसँग जहिले पनि जुनसुकै गुटका नेताको सहज संवाद हुन सक्थ्यो । उनी आफैँ पनि सबैसँग संवाद गर्न अघि बढ्थे । माओवादीका नेताहरुको व्यक्तित्व टकराउँदा मिलाइदिने माध्यम बन्थे बोगटी । रामबहादुर थापा, मातृका यादव, मणि थापासहितको एकीकरणका लागि बोगटी बिउँ रोपेका थिए । भलै, सो एकीकरण उनको आफ्नै आँखाले देख्न पाएन ।
माओवादी नेतृ सत्य पहाडी भन्छिन्, ‘दिवाकर (पार्टीको नाम) दाइ सबैभन्दा बढी सहजता भएको नेता हो । उहाँ नेता कार्यकर्तालाई गाली र माया दुबै गर्न सक्नुहुन्थ्यो । हामी आफ्नो समस्या उहाँसँग सहजै बुबासँग राखेझैँ भन्न सक्थ्यौँ ।’ बोगटीलाई देशैभरिका नेता कार्यकताले सहजै भेट्न सक्थे । आफ्नो कथाव्यथा भन्न सक्थे । अन्यायमा परेकालाई बोगटी साथ दिन्थे । चाकडी गर्न र अवसर खोज्न आएकालाई सम्झाएर पठाइदिन्थे । अर्थात उनी नेताकार्यकर्ताका लागि बह पोख्ने मनका विसौनी थिए । बोगटीसँग लामो संगत गरेका नुवाकोटका नेता विवेक शर्मा भन्छन्, ‘उहाँको निष्ठा अतुलनीय थियो । उहाँलाई सम्झनु भनेको निष्ठावान हुंन प्रण गर्नु हो । पद र पहुँचभन्दा इमान्दारिता र देशलाई ठूलो ठान्नु हो ।’
माओवादी युद्धका हाइकमाण्ड बोगटी आर्दश नेता थिए । नुवाकोटको तुप्चेमा २०१० सालमा जन्मिएका बोगटी साधरण लेखपढ र सामान्य जागिर हुँदै संर्घषबाटै माथिल्लो तहमा पुगेका थिए । एकमात्र छोरा रबिलाई युद्धमा गुमाएका बोगटी लाभका लागि तछाडमछाड नगर्ने स्वभावका थिए । जीबनसंगिनी राममाया बोगटी भन्छिन्, ‘उहाँले चाहेको भए युद्धमा रबिलाई सँगै राख्न सक्नुहुन्थ्यो । नेताको सुरक्षा घेराभित्र छोरालाई राख्न वहाँले चाहनुभएन । हाम्रालागि सबै कार्यकर्ता छोरा बराबर भन्नुहुन्थ्यो ।’ युद्धकालमा सबैजसो ठूला नेताले यात छोराछोरी आफैँसँग राखेका थिए वा नाम फेरेर सुरक्षितरुपमा पढाएका थिए । अपवादमध्येका थिए बोगटी जसका कारण अनेकथरी माओवादीका पनि साझा आर्दश नेता बन्न सके ।
बोगटी पर्यटन, संस्कृति तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री भए । उर्जामन्त्री पनि भए । छोटो कार्यकालमा उनले लिएका नीतिगत निर्णय अहिले पनि मन्त्रालयका लागि काम देखाउने माध्यम बनेका छन् । ठूला बिमान किन्ने र वायुसेवा निगमको क्षमता अभिवृद्धि गर्ने कुरा होस् वा झोलामा खोला राखेर नदी ओगट्ने जलमाफियाको लाइसेन्स खोस्ने सन्दर्भ होस्, बोगटीले प्रक्रिया र विधि स्थापित गरे ।
पोष्टबहादुर चमकदार भाषण गर्न जान्दैनथे । नत शब्दजाल बुनेर अभिव्यक्ति दिन्थे । तरपनि उनका शब्दशब्द पार्टीमा सुनिन्थे । किनकी उनी जे बोल्थे, त्यही थिए । बोगटी समकालिन नेपाली राजनीतिमा सबैभन्दा सरल र इमान्दार नेता थिए भन्दा अतिसयोक्ति नहोला । पार्टीको महासचिव भएकै बखत बोगटी बिते । सक्रिय राजनीतिमा रहेका बोगटीको हृदयघात र ब्रेन ह्यामरेजका कारण २०७१ भदौ ३० गते निधन भयो ।
निष्ठा र समर्पणका प्राय बनेका पोष्टबहादुर बोगटीको निधनपछि बोगटी परिवार सोकमा छ । पछिल्लो समय बोगटीपत्नी सभासद् राममायासहित माओवादीका आठ सभासद्लाई ‘मानव तस्करी’ को गम्भीर आरोप लाग्यो । साधरण स्वभावकी राममायाको पनि नाम मुझिएपछि दुनियाँ छक्क परेको थियो । पतिको स्मृति दिवसको अघिल्लो दिन राममायाले सन्तोषको सास फेर्न पाइन् । उनी निरपराध रहेको पुष्टि भएको छ । त्यसलगत्तै उनले फेसबुकमा भावपूर्ण स्टाटस लेखिन्, ‘सत्य सधै जीवित रहन्छ । त्यसैले त सत्यको सधै जीत हुन्छ । यसबीचमा सांसद भएर सोझो हुन पाइन्न भनेर अर्ति उपदेश दिने आफ्नै भनिने केही कमरेडहरुलाई विशेष धन्यवाद । तपाईहरु जस्तो बठ्याई र चलाखि गर्नु छैन । मलाई मेरै सोझोपन, इमान्दारिता र कामप्रति विस्वास छ ।’
बोगटी बितेको दुई बर्षमा नेपालको राजनीतिमा धेरै परिवर्तन आइसकेको छ । संघीय संविधान बनेको छ । माओवादी सिंहासनमा आसिन छ । माओवादी एक हदसम्म एकीकृत भएको छ । तर, माओवादीको निष्ठा ओरालोलाग्दो छ । नेता कार्यकर्तालाई कुनै न कुनै नियुक्ति चाहिएको छ । छोराछोरीको सेटिङ धेरैका लागि सबैभन्दा प्रथामिक बिषय बनेको छ । भोको बाघ झैं अवसर झम्टनका लागि सबैजसो माओवादीजन नेताको घरदैलो र सिंहदरबारको वरिपरि घुमिरहेका छन् । यस्तो सन्दर्भमा आम माओवादी र राजनीतिकर्मीलाई निष्ठावान नेता बोगटीलाई सम्झने फुर्सद सायदै होला । उनलाई फूलमाला र अबिर अर्पण गर्नु त औपचारिक विधि न हो ।
  • नेपाल आज 
CITIZEN LIFE INSURANCE
Hamro Parto AD
KAMANA SEWA BIKAS BANK

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

एक्स्क्लुसिभ स्टोरी