
- अर्थ सरोकार टेन टिप्स
काठमाडौँ – सेयर बजारमा लगानी गर्न खोज्ने सुरुका लगानीकर्ता अर्थात (इनिसियल इन्भेष्टर) हरुलाई बजारमा के-के कुरामा ध्यान दिने, के गरे सफल भईन्छ वा के गरे असफलता हात पर्छ भन्ने थाहा नहुँदा धेरै लगानीकर्ताहरु डुब्ने गरेका छन् । यहि बीचमा बुझेर लगानी गर्नेहरु रातारात मालामाल हुने बजारपनि यहि पूँजी बजार नै हो । ‘आखिर कसरी लगानी गर्ने त पूँजी बजारमा ? के गर्दा फाइदा हुन्छ ? के गर्दा घाटा हुन्छ ? लगानी गर्नुअघि के-के कुरामा ध्यान दिनुपर्छ ? के- के कुरा बिचार गरे जोखिम न्यूनीकरण हुन्छ ?’ जस्ता प्रश्नहरुले हरेक सुरुका लगानीकर्ताहरुलाई सताईरहेको हुन्छ ।
नयाँ लगानीकर्ताहरुलाई १० टिप्स
१. नयाँ लगानीकर्ताहरु आफ्नो लगानीमा डुब्ने खतरा बढी हुन्छ । लगानी गर्दा बढी होस् पुर्याउन आवश्यक छ । लगानी धैर्यवान व्यक्तिहरुले गर्ने हो । लगानीका क्रममा हुने सामान्य घाटालाई सहन तयार हुनुपर्छ । पुस्तकमा जनाइएअनुसार कुनै पनि लगानीकर्ताले ८ प्रतिशतसम्म घाटा सहनुपर्ने मानसिकता पहिलानै बनाउनुपर्छ । कुन सेयर किन्न भन्ने मामलामा निर्णय गर्नु सबैभन्दा ठुलो चुनौती हो ।
२. लगानीकर्ताले बुझेरमात्र लगानी गर्नुपर्छ । हतोत्साही हुनुहुँदैन । धैर्यता राख्नुपर्छ । यसो गर्यो भने मात्र लगानीमा सफल हुन सकिन्छ । लगानी गर्न आवश्यक कुराहरु पहिला पूरा गर्नुपर्छ । नेपालको सन्दर्भमा डीम्याट खाता अनिवार्य रुपमा खोल्नुपर्छ । ब्रोकर छान्दा निकै ध्यान पुर्याउनुपर्छ । विश्वासिलो ब्रोकर छान्नु पर्छ । नेपालको सन्दर्भमा भएका ब्रोकरहरुमध्ये कुन राम्रो कुन नराम्रो भन्ने कुरा कारोबार गरिरहेकाहरुलाई सोध्नु र बुझ्नु उपयोगी हुन्छ ।
३. एकै पटक ठुलो रकम लगानी गर्नुहुँदैन । सुरुमा बजारको उतारचढाव थाहा हुनुपर्ने भएकाले सानो रकममा लगानी सुरु गर्नुपर्छ । नेपालको सन्दर्भमा पनि ५-१० हजार मा लगानी सुरु गर्दा हुन्छ । सेयर लगानी गर्दा सुरुमा अस्थिर प्रकृतिको सेयरमा लगानी गर्नु हुँदैन । धेरै सफल सेयर नेपालको सन्दर्भमा वाणिज्य बैंक, राम्रा विकास बैंक, उत्पादनमूलक क्षेत्र, बिमा कम्पनी र कम्युनिकेसन टेक्नोलोजीसँग सम्बद्ध संघसंस्थाको हुन्छ । यस्ता सेयरहरुमा विशेष जोड दिनुहोस् ।
४. पुस्तकले २० कित्ता सेयरलाइ जोड दिएको छ । सुरुमा २० कित्ता सेयर किनेर लगानी गर्न सुरु गर्न पुस्तकले सुझाव दिएको छ । ‘इमोसन कन्ट्रोल’ बजारमा लगानी गर्नेहरुका लागि अर्को महत्वपूर्ण कुरा हो । भावनामा बग्ने, छिट्टै आत्तिने वा मात्तिनेहरु बजारमा नआएकै राम्रो हुन्छ । सुरुवात हो भन्दैमा धेरै सस्तोमा लगानी नगर्नुहोस् । बुझेर राम्रो कम्पनीमा लगानी गर्नुहोस् । नेपालको सन्दर्भमा कुन कम्पनी राम्रो हो भन्ने बुझ्नुहोस् । राम्रोसँग बुझेरमात्र अगाडी बढ्नुहोस् । यसका लागि सेयरमा लगानी गरिरहेकाहरुबाट सुझाव लिनुहोस् ।
५. कम्पनीको विश्लेषण अर्को महत्वपूर्ण पाटो हो । कम्पनी विश्लेषण गरेर मात्र अगाडी बढ्नुहोस्ल । प्राविधिक र आधारभूत विश्लेषण सिक्नुहोस् । नजानेको हकमा जान्नेहरुबाट बुझ्नुहोस् । आधारभूत विश्लेषणमा कम्पनीको प्रफिट, पीइ रेसियो, इपीएस, लगायत हेर्नुपर्छ । यो गणना गर्न आउंदैन भने आउनेहरुसँग सुझाव माग्नुहोस् । बजारमा सेयरका ठुला खेलाडीहरु हुन्छन् । उनीहरुलाई पनि चिनिरहनुहोस् । उनीहरुले कुन सेयर किने वा कुन बेचे भन्ने कुरालाई नजर अन्दाज गर्नुहोस् ।
६. सेयर किन्नुभन्दा पनि कहिले बेच्ने भन्ने कुरा निकै महत्वपूर्ण कुरा हो । बजारबाट निस्किन नजान्नेहरुले गर्दा बजारबाट घाटा खानेको संख्या बढी भएको हो । यसलाई ख्याल गर्नुहोस् । यसका लागि प्राविधिक विस्लेषण सिक्नु निकै राम्रो हुन्छ । कुन समयमा सेयर किन्ने र कुन समयमा बेच्ने भन्ने कुरा निकै महत्वपूर्ण हुन्छ । यसलाई ख्याल गर्नुहोस् । सेयर खुल्ने दिन खरीदको भोल्युमलाई ५० प्रतिशत वा सोभन्दा बढीका दरले बढाउनुपर्छ । बजार घट्न थाल्दा आत्तिनु हुँदैन । बढ्दा मात्तिनु हुँदैन ।
७. सेयर बजारमा इतिहास आफैं दोहोरिरहन्छ । यो विश्वव्यापी ट्रेन्ड हो । कुनै पनि सेयर खरीद गरेपछि तुरुन्त बेच्ने काम नगर्नुहोस् । घटीमा पनि डेढमहिना राखेर बिक्री गर्दा बढी नाफा हुनसक्छ । तर यो अवस्था
सधैं नहुन पनि सक्छ । यो कुरालाई विशेष ख्याल गर्नुहोस् । तपाईं भर्खरै लगानीको सुरुवात गर्दै हुनुहुन्छ भने यसलाई सामान्य रुपमा लिनुहोस् । सुरुवातमा घरेलु सेयर वा म्युचुअल फण्डमा मात्र लगानी गर्नुहोस् ।
८. सबैभन्दा बढी आफुलाई विश्वास नगर्नुहोस । तपाईंले कम्पनी विश्लेषण गरेर किनेको सेयर हत्तपत्त घाटामा जाँदैन । हल्लाको पछी नलाग्नुहोस् । तर बजारका विश्लेषणहरु राम्रोसंग बुझ्नुहोस् । बियरिस र बुल ट्रेन्डबारे जानकार हुनुहोस् । मुख्यगरी बियरिस मार्केट उच्च विन्दूबाट बढीमा २० देखि २५ प्रतिशतसम्म मात्र तल झर्छ । आर्थिक मन्दी, नराम्रो राजनीतिक स्थिति लगायतका कारणले यस्तो हुन्छ । कहिले किन्ने र बिक्री गर्ने भन्ने थाहा पाउनु नै सेयर बजारमा सफलताको मूल मन्त्र हो । लगानीकर्तालाई माथि उकास्नेकि तल झार्ने भन्ने कुरा पनि यहि कुराले निर्धारण गर्छ ।
९. बजारमा लगानी गर्दा डराउनु हुन्न । हतासका भरमा लगानी गर्ने वा बेच्नेहरु प्राय: असफल हुन्छन् । तपाईंलाइ आफुले किनेको सेयरमा विश्वास छ भने आतिनु हुँदैन । आतिन्नेहरु नै पछी पर्ने हुन् । यो कुरालाई ख्याल गर्नुपर्छ । सेयर बजारमा दुई खालका लगानीकर्ता हुन्छन् । एक : ग्रोथ स्टक इन्भेष्टर र अर्कोः भ्यालु इन्भेष्टर । ग्रोथ इन्भेष्टरहरुले जहिले पनि कम्पनीको राम्रो आम्दानी, बिक्रीतर्फको उच्च प्रगति, राम्रो प्रोफिट मार्जिन र १७ प्रतिशत भन्दा बढी इक्वीटीमा प्रतिफल खोज्छ । भ्यालू इन्भेष्टरहरुले जहिले पनि बेवास्तामा रहेको सेयर रोज्छन् र जुन कम्पनीको मूल्य आम्दानी अनुपात कम छ, त्यसमै लगानी गर्न खोज्छन् । यी कुरालाई राम्रोसँग ध्यान दिनुहोस् ।
१०. सेयर बजारमा लगानी गर्दा सचेत भएर मात्र लगानी गर्नुपर्छ । अहिलेको जमानामा सेयर सम्बन्धी अन्तराष्ट्रिय पुस्तक तथा भिडियोहरु इन्टरनेटमा उपलब्ध छ । नेपाली कितावहरुलाई विश्वास गरिहाल्ने स्थिति छैन । केहि समय अगाडी बजारमा आएको एक पुस्तक पढेर सेयरमा लगानी गरेका हरु डुबेका उदाहरण हाम्रै अघि प्रष्ट छ ।
(विभिन्न सेयर बजार विश्लेषक र सेयर बजार सम्बन्धि अन्तराष्ट्रिय पुस्तकहरुको रिफरेन्समा तयार पारिएको)
Cinema Portal
Banker Dai Portal
Election Portal
Share Dhani Portal
Unicode Page
Aarthik Patro
Englsih Edition
Classified Ads
Liscense Exam
Share Training
PREMIUM
सुन-चाँदीको भाउ
विदेशी विनिमयदर
मिति रुपान्तरण
सेयर बजार
पेट्रोलको भाउ
तरकारी/फलफूल भाउ
आर्थिक राशिफल
आजको मौसम
IPO Watch
AQI Page
E-paper








प्रतिक्रिया दिनुहोस्