बलेवा । धार्मिक गन्तव्य र पर्यटकीय क्षेत्रका रुपमा चिनिएको रामकोटमा पर्यटक भित्र्याउन आसपासका पूर्वाधार निर्माण गरिएको छ । बागलुङको काठेखोला गाउँपालिका-५ को बिहुँमा रहेको रामकोटमा त्रिपुरेश्वर महादेव मन्दिरसमेत छ । यो स्थानको संरक्षणका लागि स्तरीय सडक र होमस्टेमार्फत पाहुना राख्ने व्यवस्थापन गरिएको वडाध्यक्ष शिवप्रसाद कँडेलले बताउनुभयो । देवघाटधामका सञ्चालक ज्ञानानन्द सरस्वतीको जन्मस्थल भएकाले यो क्षेत्र धार्मिक रुपमा बढी प्रसिद्धि छ । यहाँको त्रिपुरेश्वर मन्दिर गण्डकी प्रदेशकै अग्लो भएको दाबी गरिएको छ । यहाँ पाँच हजार ५५५ केजीको शिवलिङ्गसमेत स्थापित छ । सयौँ रोपनी जमिनको क्षेत्रमा रहेको यो मन्दिर र जङ्गल तथा जङ्गली जनावरसमेत संरक्षित छन् ।
रामकोटको जङ्गलमा चितुवा, मृगलगायत जनावर र कालिजलगायत पक्षी संरक्षित छन् । अहिले उक्त मन्दिर र आश्रम रहेको स्थानमा आवादि पातालो भएकाले चोरी–सिकारी बढेको छ । प्राकृतिक रुपमा बनेको जङ्गल र बीच भागमा निर्मित मन्दिरबाट दर्जनभन्दा बढी हिमाली चुचुराहरु देखिन्छ । त्यस्तै जङ्गलसहित काठेखोला गाउँपालिकाका आठवटै वडा, बागलुङ नगरपालिका तथा पर्वतका धेरै स्थान सजिलै देखिन्छ । “पर्यटकीय दृष्टिले यो क्षेत्र धेरै राम्रो छ तर आवश्यक पूर्वाधार र तारबार हुन आवश्यक छ”, वडाध्यक्ष कँडेलले भन्नुभयो, “अहिलेसम्म राज्यको केही लगानी नभएकाले भएका पूर्वाधारहरु जीर्ण भएका छन् ।” जङ्गल र जङ्गली जनावरहरु चोरी-सिकारमा परेको उहाँले टिप्पणी गर्नुभयो ।
वडा तहको बजेटले सयौँ रोपनी जमिनलाई घेराबार लगाउन नसकिने भएकाले गाउँपालिका र प्रदेश सरकारसम्म माग गर्नुपर्ने उहाँले बताउनुभयो । “कार्ययोजना बनाएर प्रदेश तहमा माग गर्नैपर्ने भएको छ,” कँडेलले भन्नुभयो, “धार्मिक आस्था र प्राकृतिक सौन्दर्य लोप भयो भने अर्बौंको सम्पत्ति नष्ट हुनेछ ।” यहाँ बसेका साधुसन्तले हातमै आहारा राखेर कालिज, परेवा र अन्य चराचुरुङ्गीलाई दिने गर्छन् । सयौँ चराहरु मानिसझैँ आएर आश्रममै बस्ने गरेकाले त्यही दृश्य हेर्न पनि धेरै पुग्ने गरेका छन् । “दस वर्षअघिको अनुभवमा धेरै सम्पदाहरु क्षयीकरण भएको पाइयो,” काठेखोला-८ का सूर्य कँडेलले भन्नुभयोे, “समयमा संरक्षण गरिएन भने अथाह प्रकृति लोप भएर जानेछ ।” सडक निर्माणका क्रममा रूख बुट्यान काटिएको, पहिलो नियन्त्रण गर्न नसकिएको र बहुमूल्य जडीबुटीसमेत चोरी भइरहेकाले तत्काल रोक्ने अभियान थाल्नुपर्ने उहाँले सुझाव दिनुभयो ।
गाउँपालिकाले यो वडालाई पर्यटन प्रवद्र्धनको गन्तव्य बनाउने योजना अगाडि सारेको छ । चालु वर्ष बजेट नभईकनै कार्यक्रमका रुपमा मात्र सूचीकृत गरिएकाले आगामी वर्षदेखि सम्बोधन हुने गाउँपालिकाका अध्यक्ष अमर थापाले बताउनुभयो । “वडावडाका गौरवका योजना बनाएका छौँ, क्रमशः लगानी पनि गर्छौं,” थापाले भन्नुभयो, “स्थानीय बजेटले नभ्याउने कार्यक्रमको हकमा सङ्घ र प्रदेश सरकारमा माग गर्ने सोचाइ छ ।” पर्यटकीय क्षेत्र भएकाले नेपाल पर्यटन बोर्डको समेत लगानी ल्याउनका लागि प्रस्ताव लेखन गर्ने उहाँले बताउनुभयो । यो क्षेत्रकै छेउमा शिवधुरी, घोडाबाँधे, गाजा दह र धम्जामा समेत पर्यटनका कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने गाउँपालिकाको योजना छ । गाउँपालिकाको पहलमा यहाँ नजिकै दुईवटा होमस्टे प्रवद्र्धन गरिएको छ । शिवधुरी होमस्टेले शिव मन्दिरको प्रचारसमेत गरेको छ । “होमस्टे बसेका पाहुनालाई बिहान रामकोट शिवमन्दिर जाने सल्लाह दिन्छौँ,” स्थानीय दुर्गा गैरेले भन्नुभयो, “बिहानी दृश्यावलोकनका लागि पनि यो क्षेत्र आकर्षक छ ।” -रासस
