आदरणीय गणेश बस्नेतज्यू, नमस्कार !
हुन त तपाइंले मलाइ व्यक्तिगत रुपमा चिन्नुहुन् होला । नेताले आफ्ना सबै कार्यकर्तालाई चिन्दैनन् पनि, सबैलाई चिनेर साध्य पनि लाग्दैन । कहिलेकाहीं नचिनेको पनि राम्रै होला । कहिलेकाहिं नचिन्नुमै पनि मज्जा छ होला सायद । त्यसैले आज तपाईंलाइ पत्र लेख्दैछु, परिचय दिएको छैन । कहिलेकाहीं नचिन्नुको अलिकति भएपनि भावना बुझिदिनुहुन्छ भनेर । तपाइंले नचिन्ने यो तपाईंको कार्यकर्ताले तपाईंलाई भने पक्कै चिन्छ । तपाईंलाइ संगठनले अध्यक्षको रुपमा टिका लगाएर बिजयी बनाउंदा खुसी भएको यो कार्यकर्ताले तपाईंसँगै बसेर थुप्रै पटक चिया खाएको छ । थुप्रै पटक तपाइँका ‘गफ’ सुनेको छ, तपाईंका ‘कुरा’ हरुबाट केहि सीक्ने प्रयास गरेको छ । सँगै फोटो खिचेर फेसबुकमा बधाई दिएको छ ।
गणेशजी, आज निकै तनावमा तपाईंलाइ यो पत्र लेख्दैछु । आज खुब सुनाउनु छ तपाईंलाइ मनका व्यथाहरु । नियमित कार्यक्रम, चियापान, खानापान, सम्मान, दारुपान सबै कार्यक्रम सक्काएर फुर्सदमा पढ्नुहोला । मेरा हजुरबुबा एमाले थिए रे, उस्तै बुबा पनि । यो नसा नसामा एमाले छ, र रहिरहन्छ सायद । तर थाहा छ गणेशजी? एमालेप्रति आस्था भएर पनि पत्रकारिता सुरु गरेको ४ बर्षपछी चौतारीको सदस्यता लिएँ । त्यो पनि ज्याक लगाएर ।
म दावाका साथ यो भन्छु, प्रेस चौतारी नेपालको सदस्यता लिन मैले जति दु: ख सायदै कमैले गरेका होलान् । चौतारीको सदस्यता दिलाइदिनुपर्यो भनेर एक चौतारीका ठुलै हस्तीलाई गुहारें । कहिले तपाईंको बेला भएको छैन भने, कहिले के के पुगेको छैन भने अल्झाईयो मलाइ । चौतारीमा यति सहज रुपमा पहुँच हुन्छ भन्ने थाहा थिएन । प्रेस चौतारी नेपाल ठुलो संस्था हो र त्यसमा हामी सानाहरुको पहुँच पुग्दैन भन्ने भ्रम थियो मलाइ । हामीहरु फाइभ स्टार होटलमा छिर्नु हुँदैन भन्ने संस्कारबाट हुर्किएको मलाइ त्यहि भुतले समात्यो सायद, मैले चौतारीको कार्यालय छिरेर सदस्यताबारे बुझ्ने हिम्मत गरिन । किनकि मेरो परिवार र भर्खर छुटेकी प्रेमिकापछी मलाइ सबैभन्दा बढी माया लाग्ने चिज नै एमाले थियो । प्रेस चौतारी नेपालप्रतिको सम्मानको कुनै परिधी छैन ।
चौतारीको सदस्यता लिनकै लागि कसैको करिव चार महिना गुलाम भएँ । महिनाको ३० हजार बढी कमाइ हुने जागिरलाइ थाती राखेर १२ हजार तलवमा कसैको गुलाम भएँ । मात्र चौतारीको सदस्यता लिन । तर जन्मदै नशा नशामा एमाले लिएर आएको यो बबुरोको एमालेप्रतिको माया मेरा सम्पादकले कहिले पनि बुझेनन् । भाग्यको खेल, बीचमा भेट भए शान्तराम विडारी । प्रेस चौतारी नेपालका नव नियुक्त केन्द्रीय सदश्य । मैले मेरो चौतारीप्रतिको माया देखाएको केहि मिनेटमै झोलामा रहेको चौतारीको फर्म भर्न लगाएर मलाइ सिफारिस गरे उनले । भोलिपल्ट चौतारीको सदश्य भएँ ।
अब मन ढुक्क भयो । मसँग प्रेस चौतारी छ । मलाइ केहि पर्यो भने उसैले हेर्छ । म उसको कार्यकर्ता हुँ । अझ चौतारीको ठुलो मान्छे सम्पादक भएको अनलाइनमा काम गरिरहेको छु ।
दिन बित्दै गए । चौतारीको सदश्य हुनुको पिडा सुरु हुन थाल्यो । श्रमजीवीहरुको संगठनको रुपमा लिएको थिएँ मैले चौतारीलाई, लिएको छु पनि। तर संगठन भित्र अनुशासनहिन मानिसहरु पनि ठुलै पदमा रहेको देखें । हुन त व्यक्ति विशेषले गर्दा संगठन नराम्रो हुने होइन, हुँदैन पनि । तर राम्रो कम्प्युटरलाई बिगार्ने भाइरस नै हो भन्ने पनि थाहा छ मलाइ । मनै त हो गणेश जी, चस्स दुख्दो रहेछ कहिलेकाहीं ।
हो गणेश बस्नेतज्यू, हाम्रै चौतारीको एक बरिष्ठसंग खुब घुलमिल बढ्यो । धेरै कुरा सिकियो पनि । लेखेर रमाउने म बबुरो पत्रकारले नलेखेर कमाउनेहरु पनि देखें । आर्थिक सुशासन हुनुपर्छ भनेर पत्रकारिता गर्ने मैले चौतारीकै ठुलै मान्छे हुण्डीको कारोबारमा लागेको देखें । देशलाइ कर छलेर भ्याट बिलको निकै दुरुपयोग गरेको देखें । अरु त अरु राससलाइ तिर्नु पर्ने ५००० रुपैयाँलाइ बढाएर ६००० बनाइ मालिकलाइ बिल पेश गरेको पनि देखें । देख्नु, र हेर्नुको कुनै विकल्प थिएन किनकि उ ठुलो मान्छे थियो । मैले प्राणभन्दा प्यारो ठान्ने मेरो चौतारीको एकदम ठुलो मान्छे ।
एक पारिवारिक समस्याका कारण आफ्ना एक आफन्तलाई उपचार गराउन दिल्ली गएको थिएँ । पांच दिन अफिसको काम गरिएन । १२००० तलव थियो, २००० कटाएर १० हजार तलव पाएँ त्यो महिना । मनमा चसक्क चिस्यो पस्यो । एकदिन दुइदिन त ठिकै थियो, तर पटक पटक ‘खुरापाती’ गरेको देखेपछि मैले चौतारीलाई माया गरिरहेने तर मेरो सम्पादकको साथ छोड्ने निर्णय गरें । बुढाले म छोडेको महिनाको पनि उसले काम गरिरहेको छ भनेर मालिकसंग तलव पचाएछन् । मसँग प्रमाण सुरक्षित छ ।
केहि समयपछी प्रेस चौतारी नेपालमा विभिन्न प्रतिष्ठानहरु खोल्ने कुरा भयो । म विगत ४ बर्षदेखि अनलाइनमै काम गरेको मान्छे । आफैं वेव साइट डिजाइन गर्ने प्रयास गर्ने मान्छे । आफुलाई पुग्ने र अरुलाई जानेको कुरा सिकाउन सक्ने प्राविधिक रुपमा थोरै भएपनि सक्छु कि भन्ने लाग्थ्यो । पदको त कुनै लोभ थिएन, तर सदश्य भएर प्रतिष्ठानलाइ सहायोग गर्छु भन्ने थियो । अनलाइनमा हुने गरेका समस्याहरुबारे अबगत थियो । त्यसैले ‘इन्ट्रेष्ट’ देखाएँ । हो म सायद मुर्ख नै थिएँ । यत्रो ठुलो राजनीतिक पार्टीको पत्रकारहरुको संगठनमा राजनीति हुँदैन भनेर सम्झिने । यो इक्षा मैले केहि साथीहरुलाई सुनाएको पनि थिएँ । कति हास्नुभयो, कतिले हौसला दिनुभयो ।
‘तपाईं राजनीति बुझ्नुहुन्न सर ! कहाँ अहिले नै तपाइंको पालो आउँछ त !’ त्यो बेला प्रतिष्ठानमा पदाधिकारी चुनिएका र केहि समय संगै काम गरेका एक साथीले भनेको कुरा मनमा बिझिरहेको थियो । पालो नआउने पक्कापक्की जस्तै भयो । भर्खर जागिर छोडेकाले चौतारीका मैले चिनेको ठुलो मान्छे मेरो विरुद्ध हात धोएर लागेको थाहा थियो । त्यसैले चुपचाप बसीरहें । सदश्यहरु चुनिन थाले । एक जना माओवादी प्रति आस्था राख्ने मान्छे पनि सदश्यमा बसेपछि मलाइ खपीनसक्नु भयो। दुखमा सम्झने उही शान्तराम विडारी हुनुहुन्थ्यो । उहाँलाई भने, ‘सर मलाइ पनि सदश्य बनाइदिनु पर्यो चौतारीको अनलाइन प्रतिष्ठानमा ।’ उहाँले ‘ओके’ मात्र के भन्नु भएको थियो, मेरो नाम आयो, र म चुनिएँ । चौतारीको सदस्यताका लागि जसको गुलाम गरेको थिएँ, उसैले उदघोस गर्यो मेरो नाम, मनमा आनन्द भयो ।
अब झन् ढुक्क भएँ, मेरो चौतारी छ र म त्यसैमा छु । भर्खर जागिर छोडेको, विकल्प थिएन । चौतारीकै मजस्तै बबुरो साथीलाई सुनाएँ । उनी माओवादी निकट एक अनलाइनमा काम गर्दा रहेछन । उनले उक्त अनलाइनमा कुरा गरिदिए र केहि दिनमै त्यहाँ जागिर खान सुरु गरें ।
हो गणेश बस्नेतज्यू, मैले त्यसपछि उक्त अनलाइनमा तपाईंकै जिल्लामा स्थलगत रिपोर्ट बनाउन गएर पत्रकारिताको नयाँ अध्याय सुरु गरें । पहिलो पटक दोलखा जाँदा पत्रकार सम्मेलनमा खाजा खर्च भनेर प्रति पत्रकार ५०० रुपैयाँ दिइने गरेको चलन देखें । अचम्म लाग्यो । मैले लेखेको समाचारलाइ आधार बनाएर चौतारीकै एक पत्रकारले नमज्जासंग थर्काए । आफु चौतारीको फलानो र पत्रकार महासंघको फलानो भनेर फुर्ती देखाए । एक मनले उनलाई आफ्नो पनि परिचय दिउँजस्तो लागेको थियो, तर चौतारीका परेछन, माया लाग्यो । सम्मान जाग्यो ।
काम गर्दै गएँ । पिडा आफ्नैले दिने हो हजुर भनेर मन बुझाएँ । मलाइ परेको बेला चौतारी छ नि भन्ने थियो ।
काम गर्दै जाँदा एयरपोर्टभित्र भएको घोटालाबारे समाचार संकलन गर्ने क्रममा ममाथि दुर्ब्यबहार भयो । म काम गर्ने संस्थामा अवगत गराएँ । अनलाइनले समाचार छाप्यो । करिव ८०० जनाले उक्त समाचार शेयर गर्दा र झन्डै ५००० बढीले उक्त समाचार पढ्दा एक जना पनि चौतारी कार्यकर्ताले हेरेनछन् क्यारे ! मलाइ चौतारीको नैतिक समर्थन पनि भएन । आफुमाथि दुर्व्यवहार भएको घटना फेसबुकमा लेखें, जहाँ चौतारीका २०० बढी सदश्यहरु होलान्, चौतारीका सचिवहरु छन्, अहिले भएका महासचिव, हुनुपर्ने तर हुन नसकेका महासचिव, चौतारीका पूर्व अध्यक्ष र म सदश्य रहेको अनलाइन प्रतिष्ठानका अध्यक्ष पनि फेसबुकमा हुनुहुन्थ्यो । मेरो प्यारो शान्तराम विडारीको आश थियो, उहाँ अस्पतालमा हुनु भएकाले सम्पर्क गर्न सक्नुभएनछ । तर घटनाका बारेमा मलाइ सोध्ने पहिलो चौतारीको मान्छे जरुर उहाँनै हुनुहुन्थ्यो ।
सबै कुरा पढ्न भ्याउने सबैले मेरो कुरा पढेनछन् । मेरो ठाउँमा कुनै मैले माथि उल्लेख गरेजस्तै खुरापाती गर्ने, पत्रकार भएको भए सायद जुर्मुराउथ्यो चौतारी, म त आखिर बबुरो न परें ।
मलाइ प्रेस युनियन निकट र मेरा केहि आत्मीय साथीहरुले फोन गरे । त्यहाँ नेर मन मात्र होइन मन भित्रको प्यारो चौतारी पनि दुख्यो, नमज्जासंग । त्यो बेला चौतारीको नाममा भाइबर आतंक भएको घटना सम्झें । मैले अनुसन्धान गर्नुहोस मसंग सबै प्रमाण छ भेनर अपराधीको नाम भन्दासमेत चुप लाग्ने चौतारी अहिले मलाइ दुख पर्दा साथमा हुन्न भन्ने थाहा थियो ।
अन्यथा नलिनुहोला गणेशजी तपाईं अध्यक्ष भएर एउटा कार्यकर्ताले सुनाएको मनका बह हो यो । सुनाउन अरु कोहि पनि त छैनन् । मलाइ परेको बेला चौतारी मेरो भएन । एउटा सामान्य कार्यकर्ताका यस्ता धेरै नसुनिएका बह छन् । संगठन भित्रै पनि ‘भाइरस’ हरु छन् । कहिले भाइबरमा आतंक मच्चाउँछन्, कहिले श्रमजीवीलाइ ठग्छन् । कोहि समाचार बेच्छन, कोहि बेच्न सघाउछन् ।
मैले तपाईंलाइ यो पत्र लेख्नुको एउटै कारण हो छिट्टै नै चौतारीमा एक बरिष्ठको नाममा उजुरी पर्दैछ । र उजुरी म हाल्दैछु । तपाईंबाट न्याय पाइन भने अदालत जान्छु तर तिनलाई छोड्ने कुरा छैन । मसंग पुरै प्रमाणहरु सुरक्षित छन् । भ्याट बिलको गलत प्रयोग गरेको, समाचार बेचेको, पैसा लिएर समाचार हटाएको, श्रमजिवीलाई शोषण गरेको सबै प्रमाण । चौतारीकै ठुला मान्छे भएकाले पहिला चौतारीलाइ नै सम्झने निर्णय गरेको हु । त्यसपछि त अरु बाटाहरु छन् नै !
कुनै ब्यक्तिगत मायाले होइन, वा पूर्वाग्रहले होइन, मैले माया गर्ने चौतारीलाई भित्र भित्रै खोक्रो बनाएर, बद्नाम गराउन खोज्नेहरु विरुद्धको मेरो अभियान हो । आशा छ सहयोग पाउनेछु । तपाईं अध्यक्ष हुनुहुन्छ, सहयोगको अपेक्षा छ ।
- तपाईंको इमान्दार बन्न नसकेकाहरुको संगठनको इमान्दार कार्यकर्ता
