नयाँ दिल्ली । भारतको सबैभन्दा ठूलो पावर कम्पनी एनटीपीसीले नवीकरणीय उर्जामा ठूलो नयाँ लगानीले थर्मल उर्जाको अन्त्यको सुरुवातलाई संकेत गरेको छ । भारतको सबैभन्दा ठूलो पावर जेनरेटर, एनटीपीसी लिमिटेड लामो समयदेखि कोइलाबाट चल्ने बिजुलीका प्रमुख बाहक हो । सन् २००५ सम्म, यो यसको लाँगफार्म मोनिकर, नेशनल थर्मल पावर कम्पनीको नाममा चिनिन्थ्यो ।
तर यो विस्तारै नवीकरणीय उर्जातर्फ सिफ्ट भइरहेको छ । गत वर्ष सन् २०३२ सम्म ३२ गिगावटा नवीकरणीय उर्जा निर्माण गर्ने प्रतिबद्धतासहित भारतका अन्य धेरै ठूला उर्जा र औद्योगिक खेलाडीहरूले हालसालै नवीकरणयोग्य व्यवसायमा प्रवेश गरेका छन् । यस हप्ता, यो प्रतिबद्धता दोब्बर भएको र यसले आफ्नो लक्ष्य बढाएर ६० गिगावाट पुर्याएको छ ।
एनटीपीसीले यसको भविष्य नवीकरणीय सम्पत्ति मिक्स के हुने भन्ने विषयमा कुनै जानकारी गराएको छैन । तर भारतको नवीकरणीय विस्तार सौरबाट आउने छ । यदि यो पूर्ण रूपमा सौर्य हुने भने, २०३२ सम्ममा ६० गीगावाट कुल क्षमता भारतको अनुमानित सौर प्रतिष्ठानहरूको त्यस दिनको करीव पाँचौं हुनेछ । त्यो एनटीपीसीको वर्तमान शक्ति बजार सेयरको १७ प्रतिशतभन्दा बढी नभएको र ९० प्रतिशत बढी जीवाश्म ईन्धनबाट निकालिएको छ ।
कुनै पनि अतिरिक्त नवीकरणीय शक्ति भारतको कार्बन गहनताका लागि राम्रो भए पनि एनटिपीसीको कदमले देशको कोइला फ्लीटको भविष्यका बारे पनि प्रश्न खडा गरेको छ । यस समयमा, सौर्य भारतको राजा कोइलाको लागि फिक्का छाया हो, जसको स्थापना क्षमता भन्दा छ गुणा बढी छ । यद्यपि सरकारी अनुमान र ब्लूमबर्ग एनईएफ विश्लेषणले सौर्यको २०३० को अन्तमा कोइलालाई पछाडि पार्छ भन्ने संकेत दिन्छ । सौर्य क्षमता आगामी १० वर्षमा ७०० प्रतिशतले बढ्ने छ । तर यो क्षमता आंकडाले अहिले भारतको कोइला फ्लीटको वास्तविक कथा बताउँदैन ।
