">
- रामु खनाल, लगानीकर्ता / विश्लेषक
नेपाली सेयर बजारको पछिल्लो अवस्थाबारे पछिल्लो समय सबैले चासो राख्न थालेका छन् । बजार हरियालीनै हरियाली हुने समयमा किन रातै छ त ? सिजनमापनि किन बजार बढेन त ? सबैको सहज उत्तर आउंछ, ‘बजारमा शेयरको आपूर्ति धेरै भयो । अनि बजार बढ्न सकेन ।’ यो भनाई एक हदसम्म ठिक पनि हो । बजारमा आपूर्ति बढि सकेपछि त्यसको वितरण त्यहि अनुपातमा गरिनु पर्थ्यो । त्यो भएन र नेप्सेका बिभिन्न सुचनाहरुमा फलाना कम्पनीको यति हजार कित्ता शेयर लिस्टिंग भयो, फलाना कम्पनीको यति लाख कित्ता शेयर लिस्टिंग भयो, फलानो कम्पनीको कारोबार शुरुवात भयो भन्ने सुचनाहरु मात्र देखिन थालेका छन् । यि नियमित जसो देखिने सुचनाहरु हुन् । र यसको मतलब केहो भने बजारमा शेयरको आपुर्ति बढि रहेको छ र बजारमा शेयर आपूर्ति गर्ने संयन्त्र बलियो भयो तर निष्कासन गर्ने संयन्त्र कमजोर देखियो । साथै बजारको पूँजीकरण खर्बमा पुगी सक्यो ।
तर यसलाई गतिशील बनाउने संयन्त्र मात्र ५० वटा ब्रोकर छन् । के अब पनि ५० वटा ब्रोकरलाई मात्र बजारलाई गतिशील बनाउने जिम्मा दिने त र? अब यसको कारोबार गर्ने संयन्त्रको दायराको विकास एवं बिस्तार गरिनुपर्छ । र सबै नेपालीले सहज रुपमा कारोबार गर्न पाउने संयन्त्रको विकास गरिनुपर्छ र करिब ३ करोड जनताको लागि २ खर्बको बजार केहि पनि होइन तर यसलाई ५० ब्रोकरको खल्तीमा राखी खुम्चाउनु भएन र कुनैपनि ट्यांकिमा पानी भर्दै गर्यो भर्दै गर्यो तर बीचबाट पानी बाहिर निस्कासन गर्ने पाइप भएन भने ट्यांकि आफैं भरिन्छ । अनि ‘ओभरफ्लो’ भएर ट्यांकिको मुखबाट पानी बाहिर पोखिन्छ ।
सडकभरि छताछुल्ल हुन्छ र त्यस्तै शेयर बजारमा नियमित जसो शेयरको आपूर्ति भइरहेको छ तर बाहिर निष्कासन गर्ने बर्तमान संयन्त्र प्रणाली फितलो भयो अनि बजार बढ्न सकेन र अनि बजार भरि शेयरको मात्रा बढि भयो र बजार बढ्न सकेन र अहिलेको अबस्थामा ५० वटा ब्रोकरको मात्र भरपर्ने, यिनीहरुले राम्रोसँग बजारलाई गतिशील बनाउलान् र लगानीकर्तालाई फाइदा होला भन्ने देखिदैन ।
अहिले लाखौं जनताको करोडौं रुपैया घाटाहुनु भनेको बर्तमान ५० ब्रोकरको सिण्डिकेट प्रथा असफल भएको हो र बजारलाई आधुनिकरण गर्न, सबै जनताको पहुँचमा बजारमा पुर्याउन र बजारलाई थप उचाइमा पुर्याउन बर्तमान ५० ब्रोकरको सिण्डिकेट अन्य गरि यसको दायरा देशव्यापीरुपमा बिकास गरिनुपर्छ र अत: सिजनमापनि शेयर बजार बढ्न नसक्नुको प्रमुख कारणनै बर्तमान ५० ब्रोकरको सिण्डिकेट प्रथा असफल भएको हो र ?
