काठमाडौं । पछिल्लो समय मुलाधारका नेताप्रती आम जनमानसमा वितृष्णा बढ्दो भएपनी केही यस्ता नेताहरु छन्, जो नैतिकता र इमानदारिताको कसिमा खरो उत्रीएका कारण आम नागरिकबीच लोकप्रिय छन् ।
शालिन व्यवहार र सादगी व्यक्तित्वका धनी नेता प्रदिप ज्ञवाली सोही गुणका कारण आम जनमानसमा र विपक्षी दलका नेताहरुमाझ पनि अत्यन्त लोकप्रिय नेता हुन् । ‘हुने बिरुवाको चिल्लो पात’ भनेझैँ कुशाग्रबुद्दीका ज्ञवाली भोलिका दिनमा महान व्यक्तित्व हुनेछन् भन्नेकुरा उनको बाल्यकालबाट नै प्रष्ट हुन्छ ।
६ बर्षको उमेरमा स्कुल भर्ना भएका, ज्ञवाली राम्रो पढाइका कारण ‘क्लास जम्प’ गर्दै ९ बर्षको हुँदा ६ कक्षा पुगिसकेका थिए भने १३ बर्षको उमेरमा उनी एस.एल.सी. उतिर्ण भए । विज्ञान र अंग्रेजीमा दख्खल राख्ने ज्ञवालीलाई परिवारले ‘विज्ञान पढोस् डक्टर बनोस्’ भन्ने आकांक्षा राखेको भएपनी २०३४ सालमा जीवराज आश्रितसँको भेटले उनको जिवनयात्रा नै बदलदियो ।
सानैदेखि कविता लेख्न रुचाउने ज्ञवाली काउले स्कूलमा पढाउँदै गर्दा दिउँसोको समय घाम ताप्दै, अपाङ्गको मगन्ते विषयमा खण्डकाव्य लेख्दै थिए । अकस्मात ! आइपुगेका आश्रितले उनको लेखाईको प्रशंसा गर्दै गरिबको पक्षमा लेख्नमात्र नभइ डटेर उभिन पनि आग्रह गरे । २०२८ सालमै आफू पढ्दै गरेको चौतारा स्कुलबाट जुलुस निकालेर त्यसको नेतृत्व गरेका, २०३० सालमै कक्षा ८ पढ्दैगर्दा पुष्पलालको पार्टीको विद्यार्थी संगठनमा स्कुलको इकाई सदस्य भइसकेका ज्ञवालीलाई अझै डटेर कम्युनिस्ट राजनीतिमा लाग्न प्रेरित गरायो, जिवराज आश्रितसँगको त्यो भेटले ।
वि.सं. २०३५ साल चैतमा आश्रीत सचिव रहेको गुल्मी–पाल्पा संयुक्त समितिको नेकपा मालेको जिल्ला समिति सदस्य बनेपछी उनी पुर्णकालिन राजनीतीज्ञको रुपमा भुमीगत भए । डक्टर बनेर रोगको चिरफार गर्ला भनिएका ज्ञवाली समाजमा व्याप्त असमानताको चिरफार गर्ने बाटोमा अघि बढे । राजनीतिक यात्राकै क्रममा ज्ञवालीको पाल्पाली ढाका उद्योगमा मजदुरको आवरणमा संगठनको काम गर्दै गरेकी सरस्वती ‘किरण’ सँग भेटघाट भयो । उक्त भेटघाटले अन्ततः ज्ञवाली र सरस्वतीलाई जनवादी विवाहसम्म पुयायो ।
राजनीति छोडेर सरस्वती पारिवारिक जिवनमा फर्किइन् भने ज्ञवाली अझ शसक्त रुपमा भूमिगत राजनीतिमा लागे । त्यसैले प्रदिप ज्ञवालीको राजनीतिक यात्रामा सरस्वतीको त्याग र बलिदानको ठूलो योगदान छ ।
२०४४ सालमा जनआन्दोलन हुने चर्चा परिचर्चा हुँदै गर्दा सरस्वती गर्भवती थिइन् । ६ महिनाको बच्चा पेटमा हुँदैगर्दा छापामार्न प्रहरी घरमा आउँदै गरेको सूचना पाएर घरमा भएका चिठिपत्र र कागजात लुकाएर हतार–हतार लिस्नुबाट झर्न खोज्दा उनी भैंसी बाँध्ने किलामा ठोकिइन् भने लिस्नु पनि खसेर उनको पेटमाथी बज्रीयो । उनको पहिलो सन्तान, छोरीको ‘प्रि म्याचुअर्ड डेलिभरी’ भयो । मस्तिष्क पक्षघात भएकी छोरी हिडडुल गर्न, बोल्न र आँफै खान सक्दिनन् ।
यसरी पढाई, वैवाहिक जिवनका रसरङ्ग, परिवार सबैलाई तिलाञ्जली दिएर राजनैतिक परिवर्तका लागि होमिएका ज्ञवाली परिवर्तनपछि लाभको पदमा हुँदा पनि अनुचित लाभ लिने बाटोमा कहिल्यै लागेनन् ।
पटक–पटक सांसद, मन्त्री बन्दा पनि अनुचित तबरबाट आय–आर्जन गर्दै आफ्नो दुनो सोझ्याउने तर्फ कहिल्यै लागेनन् । पर्यटन तथा नागरीक उड्ड्यन मन्त्री हुँदा र करिब सवा ३ बर्ष परराष्ट्र मन्त्री भएपछी सार्वजनिक सम्पत्ती वितरणमा केही घरायशी सामान र करिब दुई सय पुस्तक थपिनुभन्दा केही फेरबदल भएको छैन ।
मन्त्री पद गुमाएपछि रोनाधोना गर्ने, गाली-गलौच गर्ने, क्वाटर छाड्न नमान्ने, क्वाटरको टेबल कुर्सीसमेत उठाएर लैजाने हाम्रा आम मन्त्रीहरूको सिको मन्त्री ज्ञवालीले कहिल्यै गरेनन् । शालिन ढङ्गले इमानदार भई प्रस्तुत भए, र त प्रदिप ज्ञवाली भए ।
पछिल्लो समय लगभग सवा तीन बर्ष परराष्ट्र मन्त्रीको रुपमा उनको कार्यकाल निकै प्रशंसनीय एवंम उपलब्धी मुलक रहयो । अन्तराष्ट्रीय मंचमा नेपालको यत्तिको गर्विलो उपस्थिती निक्कै दशकपछि मात्र ज्ञवालीको कार्यकालमा भयो । राष्ट्रिय राजनीतिमा यस्तो प्रभावशाली छवि बनाएका ज्ञवालीले आफ्नो गृहजिल्ला गुल्मीलाई पनि विकासको बाटोमा अघि बढाउन यथस्ट प्रयत्न गरेका छन् ।
कालिगण्डकी करिडोर, मदन भण्डारी राष्ट्रिय राजमार्ग, रेसुङ्गा एयरपोर्टः राष्ट्रिय राजमार्ग नं. १९ जस्ता रणनैतिक पुर्वधारको कामहरु आफ्नै पहलमा सुरुगरेका ज्ञवाली उक्त परियोजनाहरु यथासिघ्र सम्पन्न गराउने तर्फ कटिबद्ध छन । शिक्षाको क्षेत्रमा पनि ४२ सालमा स्थापना भएको रेसुङ्गा बहुमुखी क्याम्पस आङ्गिक क्याम्पस बनेको छ । रानिबास स्थित श्रीङेश्वर बहुमुखी क्याम्पसमा कृषी पढाइ हुन थाल्नु, मजुवामा सिभिल इन्जिनियरिङको पढाइ सुरू हनुमा प्रदिप ज्ञवालीको विशेष पहल रहेको छ । यसबाहेक जिल्लामा २५ शैँयाको अस्पताल, कोभिडकालमा अक्सिजन प्लान्ट र पिसिआर टेस्ट, खाने पानीको सन्दर्भमा एकघर एक धारा ज्ञवालीकै पहलमा भएका हुन् । जिल्लाका विभिन्न ४० सडक कालोपत्रका लागि बजेट विनियोजन, रिडीमा केन्द्र सरकार र प्रदेश सरकारको सहकार्यमा चलिरहेको प्रदेश गौरवको आयोजना लगायत अन्य थुप्रै विकासका काममा ज्ञवाली सदैव अग्रसर रहदै आएका छन् ।
यसरी केन्द्रीय राजनीतिको माथिल्लो तप्कामा पुगेर पनि आफ्नो धरातल नभुलेका नेता हुन् प्रदिप ज्ञवाली । इमानदारीता र नैतिकताको कसिमा खरो उत्रिएका ज्ञवाली गुल्मी जिल्ला र राष्ट्रिय राजनीतिलाई अत्यावश्यक पात्र हुन् । असक्त, बेसाहारा र वृद्धवृद्धा हरुको साहारा बनेका ज्ञवाली युवाहरुको एकीकरण र उनीहरूको रोजगार सँग जोडिएका विषयमा निकै चिन्तित छन् । ज्ञवाली जस्ता विशिष्ट राजनीतिज्ञको जितले नै राष्ट्रिय राजनीतिमा लागेको दाग पखाल्दै केन्द्रिय राजनीतिलाई सहि मार्ग निदेर्शन गर्नुका साथै गुल्मिको समग्र विकास लागि कोशेढुङ्गा सावित हुनेछ । (लेखकः विष्णु बाबु पन्थ)
