काठमाडौं । एप्पल इंकको भारतबाट आईफोन निर्यात अप्रिलदेखि पाँच महिनामा १ अर्ब डलर नाघेको छ। भारतमा निर्मित आईफोनको आउटबाउन्ड ढुवानी, मुख्यतया युरोप र मध्य पूर्वमा मार्च २०२३ सम्म २.५ बिलियन डलर पुग्‍ने तय गरिएको छ। डिसेम्बरमा मात्रै भारतबाट १० हजार करोड बराबरको आइफोनहरु निर्यात भएका छन् ।

मार्च २०२२ सम्ममा भारतले निर्यात गरेको १.३ बिलियन डलर बराबरको आईफोनको झण्डै दोब्बर भएको जनाइएको छ । जबकि भारतले आईफोन उत्पादनको एक सानो अंश मात्र हो। तर, पछिल्लो समय बढ्दो निर्यातले देशलाई विश्वको कारखानाको रूपमा रहेको चीनको विकल्पको रुपमा पनि भारतलाई हेरिएको छ ।

प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको योजनाको लागि यो राम्रो संकेत गर्दछ । एप्पलले लामो समयदेखि आफ्ना धेरैजसो आईफोनहरू चीनमा बनाएको छ, सी जिनपिङको प्रशासनले अमेरिकी सरकारसँग विवाद सिर्जना गरेको र आर्थिक गतिविधिमा बाधा पु¥याउने देशमा लकडाउन लगाएकोले विकल्पहरू खोजिरहेको छ ।

प्राविधिक अनुसन्धानकर्ता आईडीसीका विश्लेषक नवकेन्द्र सिंहले भने, ‘एप्पलको उत्पादन स्तर र निर्यातमा भएको स्वस्थ वृद्धिले भारतले बिस्तारै कम्पनीको चीन प्लस वन रणनीतिमा महत्त्वपूर्ण स्थान ग्रहण गरिरहेको देखाउँछ । र भारतको लागि, यो यसको वित्तीय प्रोत्साहन योजनाको सफलताको ठूलो संकेत हो ।’

क्युपर्टिनो, क्यालिफोर्नियामा आधारित कम्पनीले वर्षौंसम्म भारतमा आफ्नो बहुमूल्य आईफोनहरू बनाउने विचारको साथ फ्लर्ट ग¥यो र सन् २०२० मा मोदीको ६ बिलियन प्रोत्साहनले अमेरिकी प्रविधि आफ्ना आपूर्तिकर्ताहरूलाई उत्पादन बढाउनको लागि प्रेरित गर्यो ।

एप्पलका प्रमुख ताइवानी अनुबंध निर्माताहरू फक्सकन टेक्नोलोजी ग्रुप, विस्ट्रोन कर्पोरेशन र पेगाट्रोन कर्पोरेशनले हाल दक्षिणी भारतका प्लान्टहरू स्थापना गरी आईफोनहरू बनाउँछन्। तीनै संस्थाले संघीय सरकारको योजना अन्तर्गत उत्पादन प्रोत्साहन जितेका छन् ।

ब्लूमबर्ग इन्टेलिजेन्सको अनुमान अनुसार चीनमा २३ करोडको तुलनामा गत वर्ष भारतमा करिब ३० लाख आईफोन बनेका थिए । यस वर्षको अप्रिलदेखि अगस्टसम्म भारतबाट निर्यात भएका डिभाइसमा आइफोन ११, १२ र १३ मोडल रहेका छन् र नयाँ १४ उत्पादन भइरहेको निर्यात चाँडै सुरु हुने जनाइएको छ । एप्पलले गत महिना भारतमा आईफोन १४ बनाउन थालेको हो र अपेक्षित भन्दा चाँडो आश्चर्यजनक रूपमा सहज उत्पादन रोलआउट पछि यसले चिनियाँ उत्पादनको ढिलाइबाट पनि लाभ लिने देखिन्छ।

स्मार्टफोनहरू बाहेक, भारतले ट्याब्लेट र ल्यापटप निर्माताहरूका लागि वित्तीय प्रोत्साहन बढाउने योजनाहरू बनाउँदैछ, एप्पललाई स्थानीय रूपमा म्याकबुक र आईप्याडहरू बनाउन र अन्य ब्रान्डहरूलाई आकर्षित गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।