नयाँ दिल्ली । जम्मू र कश्मीर भारतको उत्तरी क्षेमा पर्ने एक केन्द्र शासित प्रदेश हो । यो एक वैश्विक पर्यटन स्थल पनि हो । परम्परागतरुपमा मनोरन्जन पर्यटनको अतिरिक्त, एक विशाल साहसिक पर्यटन, तीर्थयात्रा, आध्यात्मिक, र स्वास्थ्य पर्यटनको लागी पनि चर्चित छ । अर्थतन्त्र मुख्यतः सेवामा आधारित र कृषि उन्मुख रहेको छ । जम्मु काश्मीरको कुल गार्हस्थ उत्पालन सन् २०१५/२०१६ को तुलना गर्दा ८.५१ प्रतिशतबाट बढेर १.७६ ट्रिलियन रुपैयाँ पुगेको छ ।
एक विशाल प्राकृतिक संसाधन आधार जम्मू र कश्मीर प्रमुख फल खेतीको लागि पनि उपयुक्त भूमि हो । जलवायु परिस्थितिको विविधिताले यहाँको कृषिमा पनि व्यापक सुधार गर्न सकिन्छ । खाद्य प्रसंस्करण र कृषि आधारित उद्योगहरु (परम्परागत पीस र निकासी इकाईहरु बाहेक) केन्द्र शासित प्रदेशमा फस्टाउँछन् । जम्मु र काश्मीर हस्तशिल्प विश्व प्रसिद्ध छन् र परम्परागत हस्तशिल्प उद्योग एक ठूलो उद्योगको रूपमा उभिएको छ ।
यसको ठूलो रोजगार आधार र निर्यात सम्भावनाको कारण, उद्योग सरकारको प्राथमिकता ध्यान प्राप्त गरी रहेको छ । केन्द्र शासित प्रदेश यसको सानो मापन र कुटीर उद्योगहरु जस्तै कालीन बुनाई, रेशम, शल, टोकरी, भाँडाकुँडा, तामा र चाँदी का भाँडा, कागज, र अखरोट काठ को लागी प्रसिद्ध छ। कुटीर हस्तशिल्प उद्योग लगभग ३४०,००० कारीगरहरुलाई प्रत्यक्ष र लाभदायक रोजगार प्रदान गर्दछ । अप्रिल २०२१ सम्म, जम्मू र कश्मीरको कुल स्थापित विद्युत उत्पादन क्षमता ३४८२.११ मेगावाट थियो । जसमा १८६६.०८ मेगावाट केन्द्रीय उपयोगिताका लागि १५३५.९८ मेगावाटा केन्द्र शासित प्रदेशहरुमा ८०.०५ मेगावाट निजी उपयोगिताका लागि प्रयोग भइरहेको छ ।
उद्योग तथा आन्तरिक व्यापार प्रवर्द्धन विभागका अनुसार जम्मु काश्मीरमा सञ्चित एफडीआई प्रवाह अक्टोबर २०१९ देखि मार्च २०२१ को बीचमा शून्य दशमलव २१ मिलियन डलर रहेको थियो । जम्मु र कश्मीर एक औद्योगिक नीति निमार्ण गरिएको छ भने औद्योगिक क्षेत्रहरुमा पछिल्लो दुई वर्षको अवधिमा व्यापक सुधार भएको छ । नेशनल हाइवे इन्फ्रास्ट्रक्चर डेभलपमेन्ट कर्पोरेशन (एनएचआईडीसीएल) ले ३.४२ मिलियन अमेरिकी डलरको लागतमा केन्द्र शासित प्रदेशमा पाँचवटा संरचनाहरु विकास गरिरहेका छन् ।
