काठमाडौं । बैंकले नियामकको अटेर गर्दै आफूखुसी व्याजदर बढाउँदा जिल्लामा रहेका व्यावसायिक क्षेत्र धरासायी बन्दै गएका छन् । कोभिडका कारण थलिएका व्यावसायिक क्षेत्र अहिले बैंकका कारण पलायन हुने अवस्थामा पुगेको व्यवसायी बताउँछन् । दुई वर्षअघि कम्तीमा सात प्रतिशतदेखि बढीमा १२ प्रतिशतसम्म व्यावसायिक क्षेत्रको व्याजदर रहेकामा अहिले यो बढेर १२ देखि १७ प्रतिशतसम्म पुगेको छ । यसले गर्दा व्यवसायी पलायन हुने अवस्थामा पुगेको पर्यटन व्यवसायी सुमन घिमिरे बताउँछन् ।
क्षेत्रीय होटल सङ्घ सौराहाका पूर्वध्यक्षसमेत रहेका घिमिरे बैंकले व्याज बढाउँदा त्यो हिसाबले व्यवसाय गर्न सक्ने अवस्था नरहेको बताएका छन् । उनी भन्छन्,‘व्यापार गरेर कमाएर व्याज तिर्नसक्ने अवस्था अहिले छैन ।’ व्यावसायिक रुपमा हेर्दा पर्यटन क्षेत्रमा बैंकले बढाएको व्याज दर सान्दर्भिक नभएको उनको भनाइ छ । राज्यले यस विषयमा नसोच्ने हो भने बैंकबाट ऋण लिएर व्यवसाय गर्न कठिन हुने अवस्था आएको पनि उनी बताउँछन् । यस्तै सरकारले लगानीमा सहुलियत दिनुपर्ने उनको भनाइ छ । जिल्लामा पर्यटन व्यवसायमा रु १५ अर्बभन्दा बढी लगानी भएको घिमिरेले बताए ।
यता उद्योग वाणिज्य सङ्घ चितवनका पूर्वध्यक्ष एवं पोल्ट्री व्यवसायी तिलचन्द्र भट्टराईले पनि तीन वर्ष यता जिल्लाका सबै व्यवसाय धरासायी बन्दै गएको बताएका छन् । कोभिड सुरु भएदेखियताको समय व्यावसायिक क्षेत्र नराम्रोसँग गिजोलिएको उनको भनाइ छ । पोल्ट्री क्षेत्रमा चितवन र नवलपुरमा मात्रै बैंकिङ क्षेत्रको लगानी रु १० देखि १२ अर्ब रहेको उनले बताए । उनले भने, ‘बैंकिङ क्षेत्रले व्याजदर वृद्धि गर्दा ८० प्रतिशत पोल्ट्री व्यवसायी बन्द हुने अवस्थामा पुगेको छ ।’
पोल्ट्रीको राजधानीका रुपमा चिनिएको चितवनमा अहिले कतिपय व्यवसायीले जग्गा बिक्री गरेर बैंकको ऋण तिर्न बाध्य भएको उनले जानकारी दिए । राज्यकोतर्फबाट बैंक व्याजदर घटाउन पहल नहुने वा सहुलियतामा व्याज नदीने हो भने पोल्ट्री व्यवसाय मात्रै नभएर अन्य व्यवसायी पनि पलायन हुने अवस्था आउने भट्टराईको तर्क छ । बैंकले मात्रै कमाउने नीतिका साथ अघि बढ्दा अन्य व्यवसायी मारमा परेको गुनासो उनले गरेका छन् । राज्यले नीतिमा नै परिवर्तन गरेर व्यवसाय बचाउन लाग्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।
उद्योग सङ्घ चितवनका अध्यक्ष त्रिलोचन कँडेलले व्याजदरका कारण व्यवसाय धरासाही बन्दै गएको बताए । व्याजदर बढोत्तरीका कारण असोजपछि धेरै व्यवसाय बन्द हुने पनि उनले बताए । उनी भन्छन्, “नियमनकारी निकायको उदाशिनताका कारण समस्या आएको हो ।” राष्ट्र बैंकले पहिलाको अवस्थामा व्याजदर ल्याउन नसके जिल्लाका ५० प्रतिशत व्यवसायी धरासायी अवस्थामा पुग्नेछ ।
यसैगरी उद्योग वाणिज्य सङ्घ चितवनका अध्यक्ष चुननारायण श्रेष्ठले बैंकले व्याज बढाउँदा हरेक क्षेत्रको मूल्यवृद्धि भएको बताए । व्याजदरले चालू पुँजी र लगानीको पुँजीमा समेत असर गरेकाले बजारमा उपभोग्य वस्तुको मूल्य वृद्धि भएको बताएका हुन् । बैंकको व्याजदर वृद्धि हुँदा व्यवसाय बन्द हुने अवस्थामा मात्रै नपुगेर अर्थतन्त्रमा समेत प्रभाव पारेको उनको भनाइ छ । व्याजदर घटाउने विषयमा उद्योग वाणिज्य महासङ्घमार्फत सरकारसँग समन्वय गरिएको सङ्घ अध्यक्ष श्रेष्ठले बताए ।
