काठमाडौँ । भारतको सेमिकन्डक्टर उद्योगले उल्लेखनीय गति लिँदै गरेको छ । जसले आगामी वर्षहरूमा २० अर्ब अमेरिकी डलरबराबरको आयात प्रतिस्थापन गर्न सक्ने अनुमान गरिएको छ । ‘Economic Times’ मा प्रकाशित रिपोर्ट अनुसार, भारतले सेमिकन्डक्टरको आफ्नै उत्पादन क्षमता विस्तार गर्दै विदेशी आपूर्तिमाथिको निर्भरता घटाउने दिशामा ठोस कदम चालेको छ ।
हालसालै भारत सरकारले गोवा, गुजरात र महाराष्ट्रमा सेमिकन्डक्टर म्यानुफ्याक्चरिङ युनिटहरू स्थापना गर्न स्वीकृति दिएको छ, जसमा बहुराष्ट्रिय कम्पनीहरूको लगानी आकृष्ट गरिएको छ । माइक्रोचिप, सोलार इन्वर्टर, ५जी उपकरण र इलेक्ट्रिक सवारीका लागि अत्यावश्यक सेमिकन्डक्टर उत्पादनले भारतलाई उच्च प्रविधि उद्योगमा आत्मनिर्भर बनाउनेछ ।
रिपोर्ट अनुसार, भारतको सेमिकन्डक्टर बजार सन् २०२६ सम्म ६४ अर्ब डलर पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ । यो वृद्धिले रोजगार सिर्जना, प्रविधि स्थानान्तरण र इनोभेसनमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याउनेछ। साथसाथै, चीनमाथिको प्रविधि निर्भरतालाई कम गर्दै भारतले रणनीतिक ‘टेक-सप्लाइ चैन’ मा सन्तुलन ल्याउने लक्ष्य राखेको छ ।
यस्ता परियोजनाहरूको सफलताले न केवल भारतको डिजिटल अर्थव्यवस्थालाई बलियो बनाउँछ । यसले नेपाल लगायत छिमेकी राष्ट्रहरूलाई पनि क्षेत्रीय प्रविधि सहकार्य र साझेदारीको सम्भावनातर्फ अघि बढ्न प्रेरणा दिनेछ ।
भारतको सेमिकन्डक्टर रणनीति अब केवल उद्योगको कुरा होइन, यो भू-रणनीतिक निर्णय बन्दै गएको छ, जसले हिन्द-प्रशान्त क्षेत्रको प्रविधि नक्सामा नयाँ मोड ल्याउने छ ।
