- सुहिल भुषाल
अहिले बजार जोखिमपूर्ण अवस्थामा होईन, सही र समायोजनको अवस्थामा आएको छ । कतिले यो सत्यलाई मानिरहेका छैनन् । यद्यपी सत्य सास्वत हुन्छ र अहिलेको सास्वत सत्य यहि नै हो । हल्लै हल्लाको देश हो भन्दैमा धरै हल्ला गर्न जरुरी छैन । बल्ल अर्थतन्त्रसँग समायोजन हुँदैछ सेयर बजार । विगतमा हल्लै हल्लाले नेप्से परिसूचक १८८१ अंकमा पुर्याईयो भन्दैमा फेरी त्यही अवस्था आँउदैछ भन्दै अर्को हल्लाबाट फेरी कसैले लाभ लिन नखोजे हुन्छ ।
के आधारमा बजार उकाले लाग्ने ? नयाँ ब्रोकरलाइ लाइसेन्स दिने कुराको आधारहिन हल्ला चलाएर ? वा बजार घटाईको हो, अब फेरि उहि रफ्तारमा बढाउंछौ भनेर ? होशियार हुने बेला आएको छ । अहिले बजार बल्ला सही ‘ट्रयाक’मा आएको छ । अझ सत्य बोल्ने हो भने, अझै नेपालको अर्थतन्त्रले यो पूँजी बजारलाई धान्न सक्ने स्थिति देखिदैन ।
आधारहरु यी कुराले पुष्टि गर्छ,
१. नयाँ ब्रोकरलाइ लाइसेन्स दिने कुरामा आधिकारिकता छैन ।
२. बैंकहरुले चर्को व्याज दिने स्किमहरु ल्याईरहेका छन् । अब सेयर किन्नूभन्दा बैंकमा पैसा राख्नु फाईजनक हुँदैछ ।
३. बैंकमा आर्थिक संकट छ । बैंकले फागुनदेखि लागू हुनेगरी न्यूनतम ब्याज ११ प्रतिशत पुग्ने जानकारी आफ्ना ऋणीहरुलाई दिइसकेका छन् । कर्जाको ब्याज बढ्ने ऋणीलाई फोन गरेर जानकारी गराउन थालेका छन् । बैंकले लोनमा च्याप्न लागेको अवस्था हो, आर्थिक बृद्घिदर बढ्ने कुनै आधार छैन ।
४. नेपालको आयस्रोत रेमिटान्स घड्दो दरमा छ ।
५. राजनितिक स्थिरता छैन । तराईमा मधेसी मोर्चाको आन्दोलनमा छ । पहाडमा विप्लव माओवादीको आन्दोलन चर्कदै छ ।
६. बजारमा एफपियोको अफर आको आई छ । वजारमा सेयरको संख्या अधिक भित्रिएको छ,माग भन्दा आपुर्ति ज्यादा देखिएको छ ।
७. साना तथा नयाँ लगानीकर्ताहरु अब थप लगानी गर्न सक्ने अवस्थामा छैनन् । सवै पैसा बजारमा खनाईसकेको अवस्था हो । सके सम्म यो पूँजी बजारबाट भाग्ने प्रयास गर्दैछन् । ठुला लगानीकर्ताले तमसा हेरेको अवस्था छ ।
८. यो सरकारले पुँजीगत खर्च गर्न सकेको छैन । यसको प्रभाव यो अर्थतन्त्रले पूँजी बजारको अहिलेको नेप्से धान्नै सक्दैन ।
९. स्थानीय चुनाव घोषणाले माहोल र बजार लगानीतिर नभई खर्चतिर धकेलीने पक्का छ ।
१०. भारतीय नोट प्रकरण र सम्पत्ती शुद्घिकरणले भारतिय ठुला इन्भेस्टर नेपालको पुँजी बजारबाट बाहिरीएको अवस्था हो कीनकी अरबैंको कारोवार हुने बजार अहिले करोडमा दौडिरहेको छ ।
११. अरबौ रकम पुननिर्माण प्राधिकरसँग होल्ड छ । प्राधिकरणको सीइओ प्रकरणले विदेशि दाताहरु ससंङ्कित बनेको अवस्था हो ।
अहिले कोहीपनि पूँजी बजारप्रति उत्तेजित हुनू जरुरी छैन । होईन भने विगत ४ महिनादेखि लगानी गर्ने बेला यहि हो भन्दै हल्ला चलाएर किन पूँजी बजारमा रमिते बनेर बसीरहेका छन त महाशयहरु ? यो कुरामा सहमत हुन् । बाँकी तपाईंको इक्षा !
