बेइजिङ । चीन विश्वकै सबैभन्दा बढी कोइला उत्पादनकर्ता मुलुक हो । चीनका लागि खानी एक यस्तो उद्योग हो जसले चीनको ‘आर्थिक चमत्कार’ बल पुर्याएको छ । चीनले औसत वार्षिक सयौं मिलियन टन कोइला उत्पादन गर्ने गरेको छ । तर चीन विश्वको सबैभन्दा खतरनाक खानी भएको मुलुक पनि हो । चीनमा खानीहरुमा हरेक वर्ष दर्जनौं मानिसहरुको मृत्यु हुनेको गरेको छ । चिनियाँ सपना पूरा गर्न अधिकांश औद्योगिक क्षेत्रमा जबरजस्ती श्रम प्रणाली विकास गरिएको छ ।
जुन २१औं शताब्दीको दासत्व हो । चीनको आर्थिक भूमण्डलीकरणले हालैका वर्षहरूमा कृषि क्षेत्रको पतनपछि कृषि र ग्रामीण क्षेत्रबाट श्रमिकहरूको ठूलो संख्या अन्य क्षेत्रमा प्रवेश गरेको छ । कृषि क्षेत्रबाट पलायन भएकाहरु खानी क्षेत्रमा रोजगारीमा जोडिएका छन् । जोखिम क्षेत्रमा प्रवेश गरेका उनीहरु शोषणको शिकार बन्छन् । विशेष गरी मध्य करिअरका व्यापारीहरूबाट चीनमा ठूलो नाफा भइरहेको छ तर अवैध कोइला खानीमा हजारौं मजदुरहरु ठूलो जोखिम लिएका छन् ।
चीनको दुर्गम इलाकाहरूमा प्रान्तीय अधिकारीहरूलाई घूस दिएर अवैध रूपमा खानी सञ्चालन गरिएका छन् । यसरी अवैधरुपमा सञ्चालन गरिएका खानीहरुमा विस्फोटका घटनाहरु, खानीमा पुरिने र प्राकृतिक प्रकोप जस्ता दुर्घटनाहरु हुने गरेका छन् । मजदुरहरुलाई क्षतिपूर्ति भुक्तान गरिएको छैन र परिवारहरुलाई दुर्घटनाको बारेमा सूचित पनि गरिएको छैन । असुरक्षित क्षेत्र, सुरक्षा उपकरणको अभाव र कमजोर संरचनाका कारण मजदुरहरुले निकै दयनीय अवस्थाको सामना गरिरहेका छन् । यसका अतिरिक्त गरीबी र प्रशिक्षण र शिक्षाको अभावका कारण समस्याहरु झन डरलाग्दो हुने गरेका छन् ।
दुर्घटनाका जोखिमहरु बढ्दै गएका छन् । मृत्युदर उच्च बनाएको छ । ‘गैरकानुनी’ कोइला खानीमा काम गर्ने मजदुरहरुले काम गर्ने आधारभूत मानवीय सम्मान पनि पाउन सक्दैनन् । यी कोइला खानीहरूका मालिकहरूका लागि मजदुरहरूको सुरक्षा र मानवअधिकारको कुनै महत्त्व छैन जस्तो देखिन्छ । कार्बन मोनोअक्साइड उत्सर्जन दुर्घटनाहरूले अपर्याप्त सुरक्षा नियमहरू, अपर्याप्त उपकरणहरू र नियमनको अभावलाई औंल्याउँछ । अन्य मुद्दाहरूमा स्थानीय सरकारको अराजक व्यवस्थापन हुँदा पनि सूचनाको नियन्त्रण गरिन्छ र मुद्दालाई ढाकछोप गरिन्छ ।
