काठमाडौं । चिनियाँ कम्पनी सिनोभ्याकको ‘सिनोभ्याक-कोरोनाभ्याक’ले उपलब्ध गराएको कोभिड-१९ भ्याक्सिनको ४० लाख डोज नेपालले प्रयोग नगर्ने भएको छ ।
नेपालका स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका अधिकारीहरूले राष्ट्रिय खोप सल्लाहकार समितिको बैठकमा चार पटकसम्म खोप प्रयोगमा ल्याउन प्रस्ताव गरेको भएपनि यस सम्बन्धमा कुनै निर्णय भएको छैन । नेपालमा बुस्टर शटको अपटेक निराशाजनक भएको सिनोभ्याक-कोरोनाभ्याक कोभिड-१९ खोप पनि प्रयोगमा आउन नसक्ने भएको छ ।
चीनले अनुदान सहायता अन्तर्गत मार्चमा ‘सिनोभ्याक-कोरोनाभ्याक जाब’को ४० लाख डोज आपूर्ति गरेको थियो । सरकारले चीनबाट खोप ल्याउन विशेष विमान पठाएको थियो । डोजको ‘शेल्फ लाइफ’ दुई वर्ष भएकोले स्वास्थ्य अधिकारीहरूले छोटो जीवनको साथ अर्को खोप प्रयोग गर्ने निर्णय गरेको जनाएका छन् ।
जनस्वास्थ्य विज्ञहरूले महिनौं अघि निर्मित खोपको डोज लामो समयसम्म स्टकमा राख्नु मूर्खतापूर्ण हुने र कोभिड भेरियन्टहरू द्रुत रूपमा परिवर्तन हुँदैछन् र औषधि कम्पनीहरूले उनीहरूको खोपहरू पुनः डिजाइन गर्न काम गरिरहेको अधिकारीहरूलाई सुझाव दिएका छन् । ‘सिनोभ्याक-कोरोनाभ्याक खोप’लाई प्राथमिक डोजका रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ कि भनेर हामीले स्थानीय सरकारहरूलाई अनुरोध गरेका छौँ’, परिवार कल्याण महाशाखाका निर्देशक डा. विवेककुमार लालले भने, ‘तर, धेरैजसो स्थानीय एकाइका प्रतिनिधिहरूले उनीहरूसँग खोपको डोज लिने मानिसहरू नभएको बताउँछन् ।’
स्वास्थ्य मन्त्रालयका अधिकारीहरूले ‘सिनोभ्याक-कोरोनाभ्याक खोप’लाई बूस्टरको रूपमा प्रयोग गर्न विश्वसनीय संस्थाहरूबाट सिफारिसहरू नपाएको दाबी गरेका छन् । यद्यपि, यसअघि विश्व स्वास्थ्य संगठनको खोपसम्बन्धी विशेषज्ञहरूको रणनीतिक सल्लाहकार समूहले कोभिड-१९ विरूद्ध ‘सिनोभ्याक-कोरोनाभ्याक खोप’को प्रयोगको लागि अद्यावधिक अन्तरिम नीति सिफारिसहरू जारी गरेको थियो ।
अद्यावधिक गरिएको नीतिमा भनिएको छ- ‘खोप १८ वर्ष र माथिका सबै व्यक्तिहरूका लागि सुरक्षित र प्रभावकारी छ । डब्ल्यूएचओ प्राथमिकताको रोडम्याप र डब्ल्यूएचओ मान फ्रेमवर्क अनुरूप, वृद्ध वयस्कहरू, स्वास्थ्यकर्मीहरू र इम्युनोकम्प्रोमाइज्ड व्यक्तिहरूलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ । सिनोभ्याक खोप विगतमा कोभिड-१९ भएका मानिसहरूलाई प्रस्ताव गर्न सकिन्छ । तर, व्यक्तिहरूले संक्रमण पछि ३ महिनामा अर्को डोज प्रयोग गर्न सक्छन् ।’
चीनले हालसम्म नेपाललाई भेरो सेलको ३.८ मिलियन डोज उपलब्ध गराएको छ । डेल्टा भेरियन्टको समयमा नेपालमा ज्यान बचाउने श्रेय भेरो सेल भ्याक्सिनलाई दिइन्छ, जसले देशमा महामारीको दोस्रो लहर ल्याएको हो ।
