नयाँ दिल्ली-रुसमा भारतको निर्यात २०२१-२२ को अप्रिल–फेब्रुअरी अवधिमा ३.१८ बिलियन डलर पुगेको छ। जुन २०२०-२१ मा २.६५ बिलियन डलर थियो । वाणिज्य र उद्योग राज्यमन्त्री अनुप्रिया पटेलले लोकसभामा लिखित जवाफ दिँदै युक्रेनसँग भारतको व्यापार पनि २०२०-२१ मा २.५९ बिलियन डलरबाट २०२१-२२ को पहिलो ११ महिनामा बढेर ३.०९ बिलियन डलर भएको बताइएको छ ।
‘रुस र युक्रेनबाट निर्यात/आयातमा युद्धको प्रभाव स्थिति सकिपछि मात्र मूल्यांकन गर्न सकिन्छ’, पटेलले भने। सरकारको पाकिस्तानबाहेक अन्य छिमेकी मुलुकलगायत अन्य धेरै मुलुकसँग द्विपक्षीय संस्थागत संयन्त्र छन्। जसअन्तर्गत व्यापार, लगानी र आर्थिक विषयमा आपसी सुविधामा छलफल हुने गरेको छ । ‘वाणिज्य विभागको पाकिस्तान बाहेक अन्य छिमेकी देशहरू सहित धेरै देशहरूसँग द्विपक्षीय संस्थागत संयन्त्र छन्,’ पटेलले भने ‘भारतले आफ्ना प्रत्येक छिमेकी देशहरू-चीन, भुटान, नेपालसँग व्यक्तिगत रूपमा केही नयाँ व्यापार लगानी र आर्थिक मुद्दाहरूमा छलफल गरिरहेको छ।’
विगत चार वर्षमा यस्ता विभिन्न द्विपक्षीय बैठकहरू भएका छन् । जसमा सीमा व्यापार पूर्वाधारको सुदृढीकरण, व्यापारमा प्राविधिक अवरोध, सेनेटरी र फाइटोसेनेटरी उपाय, भन्सारमा सहयोग, व्यापार सहजीकरण जस्ता पारस्परिक हितका व्यापार, लगानी र आर्थिक विषयमा छलफल भएको छ । रेलमार्ग, स्थल र समुद्री बन्दरगाह, मापदण्डको तालमेल आदि विषयमा समय-समयमा छलफल हुँदै आएको छ ।
पटेलले यी मुद्दाहरूको समाधान र पारस्परिक हितका विभिन्न परियोजनाहरू र कार्यक्रमहरूको कार्यान्वयनले सकारात्मक परिणामहरू दिएको छ । जुन यी देशहरूसँग भारतको बढ्दो कुल व्यापारमा प्रतिबिम्बित छ। वर्ष २०१७-२०१८ ११२.१५ बिलियन डलरबाट अप्रिल २०२१ फेब्रुअरीमा १३५.७७ बिलियन अमेरिकी डलर पुगेको छ । २८ मार्च, २०२२ सम्म मान्यता प्राप्त स्टार्टअपहरूको संख्या आर्थिक वर्ष २०२२ मा ६६ हजार ८१० पुगेको छ । आर्थिक वर्ष २०१७ मा ७२६ बाट प्रत्येक राज्य र युनियन टेरिटोरीबाट कम्तिमा एक मान्यता प्राप्त स्टार्टअप छ र लगभग ५० प्रतिशत मान्यता प्राप्त स्टार्टअपहरू रहेका छन् ।
