काठमाडौँ । सन् २०१९ अगस्ट ५ मा भारतीय संविधानको धारा ३७० को खारेजीपछि जम्मू-कश्मीरको भू-दृश्यमा अभूतपूर्व र दूरगामी परिवर्तनहरू देखिएका छन् । विगतका दशकौंसम्म पूर्वाधार विकासमा देखिएको स्थिरतालाई तोड्दै, यो क्षेत्र अब सडक, रेलमार्ग, सुरुङ र पुलहरूको सघन सञ्जालको माध्यमबाट आधुनिकीकरण र समृद्धिको नयाँ युगमा प्रवेश गरेको छ । यी संरचनात्मक सुधारहरूले स्थानीय बासिन्दाहरूको जीवनस्तरमा स्पष्ट र सकारात्मक प्रभाव पारेका छन् ।
भारतीय सरकारले जम्मू-कश्मीरमा महत्वाकांक्षी परियोजनाहरूलाई तीव्र गतिमा अगाडि बढाएको छ, जसले यस क्षेत्रको विकासलाई नयाँ उचाइमा पुर्याएका छन् । यीमध्ये, उधमपुर-श्रीनगर-बारामुला रेल लिंक परियोजना एक गेम-चेन्जर साबित हुँदैछ । यसले कश्मीर उपत्यकालाई भारतको बाँकी भागसँग सीधा जोड्नेछ, जसले यातायात, व्यापार र पर्यटनमा क्रान्तिकारी परिवर्तन ल्याउने अपेक्षा गरिएको छ ।
यसका अतिरिक्त, दुर्गम र जटिल भू-भागमा निर्माण गरिएका रणनीतिक सुरुङहरूले यात्रालाई सहज, सुरक्षित र छोटो बनाएका छन् । जोजी ला सुरुङ, जसको सन् २०२६ सम्म निर्माण सम्पन्न हुने लक्ष्य छ, ले श्रीनगर-लेह राजमार्गमा वर्षभरि कनेक्टिभिटी सुनिश्चित गर्नेछ। त्यस्तै, जेड-मोराह सुरुङ र बनिहाल-काजीगुन्ड सडक सुरुङ जस्ता परियोजनाहरूले यात्राको समयलाई उल्लेख्य रूपमा घटाएका छन् र खराब मौसममा पनि पहुँच सुनिश्चित गरेका छन्, जसले स्थानीय अर्थव्यवस्थालाई बलियो बनाएको छ। यी विशाल इन्जिनियरिङ उपलब्धिहरूले यस क्षेत्रको दुर्गमपनलाई समाप्त गर्दै भारतको मुख्यधारामा पूर्ण रूपमा एकीकृत गरिरहेका छन्।
भौतिक पूर्वाधारका साथसाथै, डिजिटल कनेक्टिभिटीमा पनि ठूलो लगानी गरिएको छ, जसले जम्मू-कश्मीरलाई आधुनिक सूचना युगमा जोडेको छ। भारत नेट परियोजना अन्तर्गत, मार्च २०२५ सम्ममा ९,७८९ भन्दा बढी फाइबर-टू-द-होम जडानहरू सफलतापूर्वक सञ्चालनमा ल्याइएको छ । यसले ग्रामीण क्षेत्रहरूमा पनि उच्च गतिको इन्टरनेट पहुँच सुनिश्चित गरेको छ, जसले शिक्षा, व्यापार र सरकारी सेवाहरूको पहुँचलाई सहज बनाएको छ । डिजिटल साक्षरतामा वृद्धि र अनलाइन सेवाहरूको उपलब्धताले नागरिकहरूको जीवनलाई थप सुविधाजनक बनाएको छ र डिजिटल अर्थव्यवस्थाको विकासलाई प्रोत्साहित गरेको छ ।
यी बृहत् पूर्वाधार विकासहरूले स्थानीय बासिन्दाहरूको जीवनमा प्रत्यक्ष र सकारात्मक प्रभाव पारेका छन्। सुधारिएको कनेक्टिभिटीले बजार, विद्यालय, अस्पताल र अन्य आवश्यक सार्वजनिक सुविधाहरूमा पहुँच बढाएको छ । एयरपोर्ट, अस्पताल र राजमार्गहरूको ‘पहिले र अहिले’ को दृश्य तुलनात्मक अध्ययनले यस क्षेत्रमा भएको ठूलो परिवर्तनलाई स्पष्ट रूपमा देखाउँछ। यी परियोजनाहरूले स्थानीय अर्थतन्त्रलाई टेवा पुर्याएका छन्, ठूलो संख्यामा रोजगारी सिर्जना गरेका छन्, र समग्रमा जम्मू-कश्मीरका बासिन्दाहरूको जीवनस्तरमा सकारात्मक प्रभाव पारेका छन् । यसरी, धारा ३७० को खारेजीले जम्मू-कश्मीरलाई विकास र समृद्धिको नयाँ युगमा प्रवेश गराएको छ, जहाँ शान्ति र प्रगतिको नयाँ बिहानीले सबैका लागि उज्ज्वल भविष्यको प्रतिज्ञा गरेको छ ।
